Description |
Translation (Rita Seng Mai)
Once upon a time, there was a hunter. He was righteous and a man of his word. If he decided to hunt female animals that day, he only hunted females. Even when he encountered male animals, he didn't shoot them. If he decided to shoot male animals that day, he only hunted males. No matter how many female animals he encountered, he never shot them. He always kept his word. One day, he went hunting in the forest on foot. He caught an animal. But the place where he caught the animal was far from water. He caught that animal on the mountain. At that moment, three monks came down from the mountain. He said to the three monks, "Can you please tell the Uru River that the hunter has caught an animal, but there is no water, so he is in trouble?" They heard him and laughed at him. They walked down the mountain while laughing. The two monks said, "Even we, who follow all the teachings that the Buddha instructed, cannot call the river to come. How could a simple hunter call the river? It's impossible to make the river flow upward. It's impossible!" The other monk replied, "Anyway, let's go and tell the river what the hunter asked. If we don't, everything we've done and the way we live our lives will be meaningless. We would even be worse than the hunter. We promised him that we would tell the river what he had asked. If we don't, we will be untrustworthy. Let's go tell the river about him." Then three of them went there to deliver the message. When they arrived at the Uru River, they said, "Uru River, the hunter asked us to deliver his message. He caught an animal on the mountain and is in trouble because there is no water. He wanted you to flow up the mountain." Even before they finished speaking, the Uru River flowed up to the mountain. The vines and the Uru River flowed up the mountain. The three monks were shocked and amazed. They said, "We almost didn't go to deliver the hunter's message. We're glad we did." They were amazed to witness everything. They admired the hunter for being righteous and trustworthy, so one day they went to him and said, "The hunter, you are a man of your word. You are trustworthy and faithful. Let's compete against each other." The hunter accepted and said, "Yes, you can challenge me." The monks asked the hunter, "Who will start the competition? Me or you?" The hunter said, "After you." The monks used their power to bring hail, rain, and strong winds. They told the hunter to come to him in the hail, rain, and wind. The rain poured heavily, and the hail was so big it could cause serious injury. However, the hunter didn't wear anything to cover his head and went to the monks. The monks were shocked. The next day, it was the hunter's time to challenge the monks. He told the monks, "Make sure you come to my place today." The monks tried their best to get to the hunter's place. The hunter didn't ask anyone for help. He simply called the sun to help him. He said, "Sun, please help me today. I promise to compete against the monks. Please help me." When the monks were about to go to the hunter, the sun shone so brightly that the ants died. Since the monks couldn't use anything to block the sun, as the rule forbade, they couldn't continue on their way to the hunter. They lost in the competition. One day, the monks asked the hunter to teach them, "Can you please teach us? How many languages can you speak?" The hunter said, "I know the language of all animals." They said, "Then please teach us." He said, "I doubt you will be able to learn it." They insisted on learning from the hunter. They said, "We will try hard. Teach us, please." The hunter said, "Okay. We will have to endure seven days and nights without speaking or eating, even if any animals attack us." Then the four of them went into the forest and lay down there. After six days and nights, they had learned the language of all animals. Then green flies settled on the monks' heads and said, "We are going to eat all four of you!" They gripped their tiny legs as they threatened them. Then the monks wanted to laugh at them. They thought to themselves, "What small insects like flies could eat us? It's impossible!" They couldn't hold back their laughter. They burst into laughter. They completely forgot everything they had already learned. The hunter was more righteous and kept his word better than the monks. Since then, they worked hard to learn the hunter's skills, without harming a single animal. One day, there was an evil nat that ate children in a village. An announcement was made: "Half of the kingdom will be given to whoever can kill the evil nat." The hunter thought to himself, "I must save the villagers." Then he went to the place where the evil nat lived. He said to the nat, "Ghoul, if you want to eat humans, you must compete with me first. If I lose, you may eat me first, and then the villagers. But if I win, you must leave this village. We will not kill you. You must go beyond these four mountains." The ghoul said, "Okay. I agree." Then they compete in divination using the square. The hunter started divining first. No matter how many times he divined, he saw that he would die in the future. So he thought of a plan to avoid death. He climbed the tree, scooped some soil into a bath bowl, and carried it on his head. He sat in the tree, carrying the bowl of soil on his head. And he placed a water bottle on the soil bowl. Later, the ghoul divined with the square. No matter how many times he divined, all he saw was a human in the tree, soil on the human, and water on top. He didn't see a future where he would eat humans. He used the real square for divination, so the results were true. No matter how many times he tried, he never saw himself eating the man. He was angry and threw it away. Soon, the hunter climbed down the tree and picked up the broken pieces. Then he drove the ghoul away, sending it beyond the four mountains. The square piece carried by the hunters from the uphill mountains was the real one that the evil nat had broken in anger.
Transcription (Lu Awng)
Moi shawng e ndai jaugawng mukhkyu wa gaw jaugawng maukhkyu ngu wa grai sadi dung ai la langai re da. Sadi dung ai la langai re na shi gaw lani mi na shi na myit yaw shada da ai dai ni gaw shan yi gap na nga yang shan la kade hkrum tim shi gap ai lam n nga ai, a yi nan she gap na wa ai da. Dai ni gaw shan la she gap na nga jang mung ayi kade hkrum hkrum n gap ai shan la nan sha gap na wa ai da. Dai hku rai sadi dung ai la langai re da. Dai she gara hku na sadi dung ai i nga yang lani mi na ten hta shi gaw hto ndai bum lagaw de shi gaw hkawm mat wa, shi gaw ndai bum maling nla de shi gaw lam hkawm hkawm mat wa re yang mukhkyu hkyu hkawm mat wa yang shan langai lu gap da ai. Dai shan dai gaw gap tawn da re yang hka hte grai tsan ai da. Hka hte grai tsan na hpungkyi ndai uru bum ntsa de gap da ai hku nga. Hpunggyi marai 3 yu wa ai da. Hpungkyi mare 3 hpe mu dat re yang dai hpungkyi mare 3 hpe hpa htet ai i nga yang she e e shara kaba ni e hpungkyi ni e ngai hpe e chyeju hte ndai uru hka hpe e hto jaugawng mukhkyu shan gaw gap da hka gaw nlu re na jamjau bu si nga ai da ngu na wa tsun ya rit ngu da. Re yang she mani ai da. Hpungkyi 3 gaw mani na e e sha ngu na yup mat wa. Mani na she oh ra 2 wa tsun ai da. E anhte tara laika tara shadik ai grai nga na tara shadik ai ni pyi ndai anhte hka hpe n mai shaga, ga n hkrum ai nlu shaga ai. Ndai hpa nre ai mukhkyu wa shan sha gap sha na nga ai mi hka hpe e shaga shalun na ngu gaw ndai gaw n mai byin ai re, nan nan nmai byin ai dai mare 2 gaw dai hku ngu tsun. Re jang she mare 2 kaw na dai langai mi gaw hpungkyi langai mi gaw e hpa re nga timmung tsun ya nga hpe gaw wa tsun ya ga, ntsun ya jang nanhte anhte yawng gaw ga shaga hkam la ai sharin la ai lachyum n pru na re shi hta pyi anhte grau hpa nre ai hku re mat na ra ai. Dai majaw wa tsun ya nga jang mung anhte nwa tsun yang mung anhte mahtang ga sadi ndung ai tai ai. Pyi wa tsun chyam dat yu ga ngu na dai mare 3 kaw na langai mi ngu ai da. Re yang she yu wa na sai da. Uru hka e mu she e uru hka e jaukang mukhkyu shan gaw gap da bum ntsa de hka gaw n lu na yak nga ai da. Nang hpe lung wa yu rit nga na htet dat ai. Mu di na tsun re yang dai ga pyi n htum shi yang hka gaw nang yan lung mat wa oh hkahku de ra mi yan lung wa. Yan lung mat wa re yang she dai majaw ya uru hka na hpun numru ni gaw yawng hkahku de yn lung mat wa re yang she uru hka kaw dai de yan lung mat wa hpungkyi ni gaw mau sai da. Ga ya kanoi she nwa tsun shanhte tsun ai teng nga hka. Dai hku re kaja nan re nga hka ngu na she mau na she hpungki wa gaw hpungki ni gaw dai jaukang mukhkyu a ga sadi dung ai ndai hpe yu ra na shanhte gaw lani mi gaw shanhte mukhkyu wa e tsun sai da. E jaukang mukhkyu wa e nang na ram sadi dung ai, nang na ram sadi rawng ai na hpaji anhte hte shingjawng yu ga ngu da. Shingjawng yu ga ngu tsun she kaja wa nan ndai jaukang mukhkyu gaw nanhte ngai e shingjawng mai ai ngu lani mi gaw ndai jaukang mukhkyu gaw hpungkyi wa shawng gara hku nang shawng hpang na i, ngai shawng hpang na i. Jaukang mukhkyu gaw nanhte shawng hpang u ngu da. Hpungkyi wa gaw ndai shi na ndai sung ai hpaji hte shi e chyam dat na hku re nga. Sin da, marang da, n bung da shaga dat ai shaloi e sa shangun na hku nga. Jaukang mung kaja wa marang mung htu. Sin hkrat ai hkrat ai ngu gaw baw pyi lapau na ram hkrat tim shi gaw hpa mung n gup ai sha dai hku hpungkyi wa nga ai shara de du hkra sa ai da. Hpungkyi wa mau mat ai. Hpang shani gaw ndai jaukang mukhkyu wa bai chyam na hku re nga. Jaugawng kaba wa bai chyam e dai ni gaw hpungkyi sara e ngai kaw bai du hkra sa wa rit ngu tsun. Dai hpang gaw hpungkyi sara wa mung shi gaw ndai sa na hku shakut sai da. Dai jaugawng wa gaw kaga n shaga ai da jan sha shaga ai da. Jan e e dai ni gaw ngai hpe naw garum la rit. Dai hpungkyi wa hte she dai hku ga sadi tawn da ga ai, dai majaw nang ngai hpe naw garum la u ngu tsun re shaloi. Hpungkyi wa gaw ndai sa na hku hkyen yaw shada nga kaw ndai jaukang mukhkyu gaw jan sahga dat ai shaloi gaw jan ja ja ai ngu gaw kugyin kakret pyi yawng si mat ai da. Dai ram jan ja ai atsam dai ram nga ai hpungkyi gaw hka hpa nmai gup ai nga jang gaw jawng mung gup na lam nnga ai rai nga jang gaw n mai gup nga jang hpungkkyi gaw jan ja na shi gaw nlu sa mat na hku nga. Nlu sa re yang dai kaw sum mat na hku re nga shan shingjawng ai lam kaw. Summat re jang lani mi gaw hpungkyi wa sumsai re majaw shi gaw ndai jaukang mukhkyu hpe hpaji bai hpyi ai da. Anhte hpe nang na hpaji naw sharin ya rit. Nang ga hpan kade chye ai ngai gaw kagyin kayang dusat dumyeng ga yawng chye ai ngu da. Re jang gaw anhte hpe naw sharin ya rit dai hpaji ngu, nanhte n hkam ai law ngu tsun yang e hkam hkra anhte shakut naw sharin ya rit ngu. E dai hku nga yang gaw 7 ya 7 na shat n sha ai ga n shaga ai sha nam kaw hpa mi gawa wa wa nam kaw galeng na dai hku nam kaw tara hpe shadik ra na re ngu. Re jang gaw hpungki mare 3 gaw jaukang mukhkyu hte re yang marai 4 gaw nam kaw dai hku sa galeng di nga. 6 ya 6 na ngu na dai ladaw laman hta gaw ndai kagyin ni, kakret ni oh dusat ni a ga wa yawng tinang chye na mat wa da. Chye na re hpang she ndai dai chye na mat sai re nga ndai jinu tsit dai a tsit tsit san re i, jinu dai wa she hpungki ni a ntsa kaw dung na she ta hte she nanhte 4 e ya gayau sha kau na. Gayau sha kau na ngu ta hte ning di da, hpungki gaw mani mayu mat na hku nga. Ga shi kachyi sha law ai wa n gup pyi kachyi sha kap ai wa anhte ndai ram ram kaba ai ni e gayau sha na nga gaw dai gaw nre na sai ngu shi gaw n dang hkam na mani kau dat ai nsen pyu mat jang she ndai chye gying ai bai nlu chye mat, nlu matut mat, dai kaw na hpungki gaw ndai dai ni dai na du hkra shi gaw jaukang mukhkyu a sadi dung ai lam hpe shi hta grau atsam nga hkra nga na jigrawng pyi n sat ai shi gaw jigrawng pyi nsat na gawut ai, jigrawng wa du jang gaw, jaugawng mukhkyu wa a hpaji hpe shachyut ai re da. Re yang dai shaloi dai jaugawng mukhkyu wa gaw dai hku di re yang shanhte gaw ndang sa i nga jang dai shi gaw dai ram sadi dung ai wa rai re yang ndai lani mi gaw shi hpe ndai lep wa ndai shi e sha kin, kahtawng langai mi kaw sum jang gaw ndai ma sha ai ndai lep nga na hku nga. Nga re yang re jang dai lep hpe dang manga kau ai wa gaw gara hku tim mungdaw mungdan garan ya na ngu tsun, jaukang mukhkyu wa gaw e dai hku nga jang gaw ngai mahtang ndai mare masha e hkye ra sai ngu lep wa hte (de) sa jahkrum ai da kalang ta tut nan sa jahkrum. E e shalawa kan kaba e ya nang shinggyin masha ni e sha shama na nga yang gaw ngai hte shawng shingjawng hkat ga. Re na me she ngai hte shingjawng hkat na hkrum jang ngai hpaw shawng sha na mare masha ni hpe sha u. Dang jang gaw nang mahtang ndai mare kaw na e nang hpe gaw nsat, nang ndai mare kaw na htawt ya rit, ndai bum mali kaw na kaga shara de ngu tsun re na she, lani mi na ten kaw gaw mai ai ngu. Shalawa kankaba lep wa mung mai ai ngu na shan gaw ndai yam yu shingjawng hkat ai da, yam yu re yang yam yu ai shaloi ndai jaukang mukhkyu shawng yu sai da. Kade lang yu tim shi si na lam hkrai rai re yang she jaukang mukhkyu ndai nyan shapraw sai da. Shi gaw bawnu shachyaw nyan shapraw na she ndai hpun ntsa kaw lungdung na she jarung kaw jarung hka pre ai jarung kaw ndai ga bang na hku re nga. Ga bang na she hpun ntsa kaw lung dung ai da. Ga bang na she shi gaw hpun ntsa kaw lung na she ndai jarung hpe gaw ga bang ai jarung hpe gaw ndai baw kaw mara da di na ndai jarung a ntsa kaw hka gawm bai hka bu mara na bai ra di she lep wa gaw sa wa na ndai sha lawa gaw le hpun pawt kaw kata kaw e ndai yam wa twet yu sai da. Kade lang twet yu tim hpun a ntsa kaw masha a ntsa kaw ga, ga a ntsa kaw hka dai hku n dang hku hkrai sa wa ai da. Sha na kumla wa n mu. Kade lang yu tim dai hku hkrai re jang lep wa yu ai sha lawa wa yu ai ndai yam pa gaw kaja nan nat ram pa jat ai re na hku re nga, re jang she lep wa gaw sha na lam n mu yang she pawt mayu na kabai ga kau ai da. Kabai ga kau jang jaukang mukhkyu wa yu wa di na she dai yampa hpe hta di na hta la na dai lep wa hpe dai bum mali kaw na gawt kau ai da. Re na ya du hkra jaugawng ni bumga na jaugawng ni i shan gap na re yang hkawm ai yampa ning re dai gaw jaukang mukhkyu lep wa na lep wa pawt na kabai ga kau ai na yampa ajat re ai da. |