Description |
Translation (Rita Seng Mai)
In the past, there were no wicked or mean people. They lived happily together. They were not arrogant. People always treated each other well and shared what they had. The king saw that his citizens were happy, so he also ruled the country happily and peacefully. One day, the king said, "I live here peacefully and happily. But what about the lives of animals in the forest?" He wanted to check them. His servants said, "Sure thing, my king. Let's go there." Then they went into the forest. On the first day, they didn't encounter any serious issues; they only noticed that the animals were living there happily. Then they went back. After a week, they went into the forest again. They discovered several birds lying unconscious beneath the tree. The birds looked as if they were dead or unconscious. The king felt upset to see them. The king said, "What happened to the birds? Let's take them to the palace." They took the birds and put them in the cage. The king called the physician and said, "Look at these birds. Treat them. What's happening to them?" The physician said, "They ate something that made them dizzy, so they are unconscious. They are not dead. They didn't eat something that made them die." He treated them to stop the dizziness and then set them free. After releasing the birds, they investigated what had caused them to be like that. One day, the birds were drinking water. After drinking the water, they collapsed to the ground. The king and his servants wondered why that was happening. Then the king told his servants, "Go try it. What might it be?" After drinking it, they felt dizzy and started mumbling. The king thought, "Something is happening here," and they went back. The king's servants secretly took some of the water because they thought, "It tastes really good. When we drink it, we feel happy and talk cheerfully." They secretly took some and drank it in the palace. One day, they went back to search for the source of how this happened. While they were watching the area, the birds arrived carrying some leaves. They dropped the leaves into the small lake beneath the tree. After two or three days, they drank the water. The servants witnessed everything and reported it to the king. Then they picked every leaf from that tree. When they returned to the palace, they did exactly as the birds had done and drank the water. Then they became dizzy. Some were high, some were crying and some were dizzy. Ever since alcohol was created, the whole country became addicted. The situation in the country worsened, and people became unhappy.
Transcription (Lu Awng)
Moi ndai shinggyim masha ni nga ten hta moi gaw gali galaw gashim gasham ngu nnga na hku nga. Grai pyaw da langai hte langai lu ai sha ai nang ngai ngu hpa nnga ten hta re nga langai hte langai jaw sha hkat, langai hte langai hkai lu hkai sha re na grai pyaw, mungdan up ai hkawhkam wa mung shi mungdan na masha ni grai pyaw re nga shi mung grai pyaw, dai hku pyaw di sha nga ai da. Nga she lani mi na nhtoi hta gaw hkawhkam wa gaw e ngai gaw ya ndai ndan re mare kahtawng buga pyaw pyaw re kaw sha nga, nam mare nam de kaning e dusat dumyeng ni gara hku nga nga kun nga sa yu mayu ai ngu da. Dai shaloi shi na hpyen ma hpang kaw na ni mung mai ai le hkawhkam wa sa yu ga ngu na hku nga. Sa yu ga ngu na tsun she shanhte ni sa ai da nam de, shawng shani sa hpa nnga, dusat dumyeng ni shan nga ni dai hku gasup pyaw chyai nga sha mu na shanhte ni bai wa mat, um nam na rai mung pyaw nga ma ai ngu na wa na she dai kaw na wa nga na bat mi dang nga jang kalang bai sa yu ga ngu da, shanhte kalang bai sa yu ai shaloi gaw da oh hpun pawt n pu kaw wa she ah u ni wa yawng malap taw nga da. Malap ai zawn, si ai zawn zawn dan re na nga nga yang she hkawhkam wa gaw myit grai n pyaw mat na hku nga. E e ya wa hpa wa byin sai kun u ndai ni gaw she hta wa yu ga, she hta wa yu ga ngu na she hkawhkam wang de hta wa ai da. Hta wa na she hkanhte lawng kaw bang tawn da na yu nga shaloi she oh ra dai kaw hkanhte hkawhkam wang kaw nga ai tsi tsi ai ni hpe shaga ai da. Shaga na u ndai ni hpe she yu yu ga, she tsi tsi yu ga, hpa baw byin ai kun ngu na tsi sarawa hpe san ai shaloi gaw tsi sara wa gaw tsun ai da, ndai gaw nanglu nang sha ai nang hpan lama ma hpe shanhte ni jawm lu jawm sha na nang taw ai she re hkawhkam wa e si ai nre, ndai gaw si ai baw tsi lu hkrup ai ma nre ai ngu da. E dai shaloi gaw ndai ni hpe gaw hkan hte ni hpe gaw ndai hku re na she shabran dat na she u ni hpe dat dat ai da. Dat dat ngut ai hpang e shanhte sagawn sai da, shanhte gara hku byin ai, hpa baw byin ai i ngu na hkanhte sagawn ai da. Sagawn na she hkan yu shaloi she lanimi na aten hta u ni wa she hka htawk lu taw nga ai da. Hka htawk dai kaw na lu dat yu (junhto) galau di hkrat re na mu na hku nga, mu jang she ndai hpabaw byin ai i, ngu na she dai ohra shi hpang kaw hkan ai hpyen ma ni hpe she gai nanhte chyam yu mu, hpa re kun ngu na she dai kaw na she hkawhkam wa mung bai chyam shangun ai da, dai she ohra ni mung dai hku chyam, lu, hkring she ohra ni mung nang na she brawp re na hku nga. Dai shaloi she um ndai gaw lama ma she rai sai, ndai gaw ngu na she shanhte bai wa mat ai da. Dai hpe she hkawhkam wang na ra na ni rai yang gaw ndai grai mu ai ndai lu dat jang she ga ni shaga pyaw ngun she lagu lagawt gun na hku nga. Lagu lagawt gun na she hkawhkamwang kaw wa na dai hku lu she hpang e lani mi bai sa ai da, sa she gara kaw na npawt hpang wa ai kun ngu na she she yu yu ga ngu na hku nga. Dai kaw she yu nga sai da, yu nga re yang u ni wa she namlap dun wa ai da, dun wa langai mung dun wa langai mung dun wa hpun lakung na hkanawng kasha dai kaw she wa bang, wa bang re na hku nga. Bang re hte 2, 3 ya nga hte lu re na hku nga, dai hpe she oh ra ni gaw mu kau mu kau na she hkawhkam wa hpe tsun dan. Tsun dan ai shaloi she hkanhte ndai namlap hpe sa di ai da, sa di yawng di la na she hkanhte namlap hpe she hkanhte dai hkawhkam wang kaw du ai shaloi she galaw sai da, hkanhte u ni galaw ai hku galaw na she yawng jawm lu ai shaloi gaw nang ai da. Nang na she tsa nang jang gaw pyaw pyaw, n kau kau gaw hkrap wa ai, nkau kau gaw gali galaw re wa ai, dai shani kaw nna she hkanhte ni ndai tsa ngu hpe pru wa ai majaw yawng mungdan ting gali galaw re na npyaw mat ai da.
|