Previous item Next item
Item details
Item ID
KK1-0157
(Collection Details)
Title Hkrai Gam hte Hkrai Naw (Hkrai Gam and Hkrai Naw)
Description Transcription (La Ring)
Ya gaw ndai anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni yawng mugn na ra sai raitim mung mying gaw na ai hkrai gam hkrai naw nga ai raitim mung maumwi hpe atsawm hkrak hkra chye ai masha gaw nau nlaw ai. E ndai hte seng nna gaw ngai laika buk laika buk galaw ai kaw shalawm ai. Ya laika buk ndai gaw mali lang dip ai rai sai. Ya rai jang gaw ya ndai hte seng nna e nang hpe hkai dan na re.

Rai yang gaw ndai hkrai naw hkrai gam maumwi hpe ya nang hpe bai e hkai dan na re. Moi shawng de ndai Htang Yang mare ngu ai kaw "Htawng Yang" yaw Htawng Yang mare ngu ai kaw gaida jan langai nga ai. Ndai shi gaw ndai mare dai gaw mali hka kau kaw rai sam ai mali hka makau de shi yi hkyen ai. E yi hkyen rai yang gaw shi gaw htingbu yi manang nlu ai shi hkrai hkrai san rai na hkyen. Rai jang gaw ndai mare baren gaw mali hka la-ing kaw nga sam ai gaw. Rai jang gaw ndai kahkum kumgyin e pu ai shaloi gaw ndai baren gaw sa nna ndai kahkum kumgyin pu ni chyu chyu re ai da. Chyu ai ngu gaw chyup ai le i dai sa manam ai rai yang rai na le. E dai hku na nga taw rai jang gaw gaida jan mung shi hkrai yi sa rai jang gaw shan wa hkau wa ai hku rai nga. E hkau wa nna she baren ngu gaw shinggyim masha mung mai tai ai ngu sai le i. E dai hku law law re majaw gaw dai gaida jan hte hkau mat wa nna she shi gaw gaida jan gaw ma hkum rai mat wa ai hku rai nga. Ma hkum rai mat wa na she ma shangai dat ai. Shangai yang gaw la kasha lahkawng shangai ai. La kasha lahkawng dai gaw e abawng alang rai na kaba na she e mare na manaw manang ni hte kanawn mazum ai shaloi gaw "Na kawa gaw kadai mi" ngu yang kawa bai nchye sai i. Rai yang gaw "Kawa kata kasha nan lahkawng gaw hkrai naw hkrai gam hkrai gam hkrai naw" e dai hku na shamying ya ai majaw shan gaw hpang gaw gaya ma gaya wa ai le i kaba magang gaw gaya magang. Rai kanu hpe san ai. "E nu e masha ni gaw an hpe kawa kata kasha nga ma ai an a kawa hpe madun mi" ngu ai da. Re shaloi gaw kanu gaw hpabaw tsun ai i nga jang she "E kahkum kumgyin pu ai aten hta nanhte wo moi na nu a yi de sa yu mu" ngu ai da. E sa yu mu ngu jang she shan gaw kaja wa she sa yu. Kade sa yu tim mung e shinggyim masha mung nmu lapu langai mi she lapu kaba baren wa chyu she dai kahkum kumgyin pu ten hta sa sa re mu. Rai jang she kanu hpe bai wa tsun ai "Nu e an gaw wa hpe ma nmu ai raitim mung e ndai baren langai mi gaw sa nna kahkum kumgyin chyu chyu re sha mu ai" ngu jang she e "Dai e dai baren dai gaw nan a kawa rai sai" ngu da. Rai jang gaw shan lahkawng gaw "Ga an a kawa gaw hka la-ing de she nga ai nga rai yang gaw gyit na re" ngu da. Gyit na re ngu na she shan gaw dai hka makau kaw e hka makau kaw she hpri sai ru ngu ai hpri ndai le hpri sumri le hpri sumri chye ai nre i? Sai ru ngu gaw ndai jeik (hook) hte re le ndai hku re nre sha ndai hku le ndai hku. E dai hpri sai ru galaw nna "Ndai baren hpe gyit na re" ngu na she shan gaw dai kaw ningdup dup ai da. Ningdup dup ai ngu ai chye ai i? E sumdu hte wan kaw hpri hpe ju nna nhtu ni dup ai le e amyu myu galaw ai le ningdup le. E hammer dai hte ningdup dup nna nga yang she lapu gaw baw gara wa sai da le ga kaw na lapu. Dai rai yang gaw dai hka kata e na ai ndai jahkan hpe she "E ngai baw gara ai nang wo de sa tsun su. Dai ma lahkawng hpe nang ngai na baw gara ai da dai kaw ningdup hkum dup na da" ngu tsun rai jang she wora yen gaw pawt ai le i. "Jahkan nang" ngu na she ndai matep nna i ndai lakap hte lakap chye ai i? Lakap hte matep nna wan de ju dat ai. Dai majaw shi hkyeng mat wa ai ai gaw daini du hkra re da. Rai na she hpang e she bai kalang mi bai jahkan naw "Ngai hpe gaw dai hku matep na wan de ju jahkat ma ai" ngu rai jang gaw katsu hpe bai "Nang bai sa su nang baw gara ai. Ngai na baw gara ai ningdup hkum dup na da ngu tsun su" ngu jang she rai jang she katsu bai sa ai. Katsu sa yang gaw katsu hpe mung dai hte maren matep nna wan de ju dat. Re majaw katsu mung ya shadu jang gaw hkyeng wa wa re gaw dai shani kaw na re nga ai le i maumwi le. Rai yang gaw hpang jahtum gaw kadai hpe dat timung e nlu jang shi nan sa wa ai hku re mu i lapu dai wa she. Lapu dai wa shi hkrai sa wa na she shan gaw gyit sai gaw. Shan e dup ai sumri hte gyit nna she dai lapu ma tsun ai da "Ma yen e nan a nwa gaw ngai gaw re i rai yang gaw ya kaw nna gaw nan a mying hpe e dunau gam hte dunau naw hkrai naw hkrai gam nrai sai dunau gam hte dunau naw ngu na ngai shamying ya ai. Ngai hpe gyit mayu yang gaw dai hka kumji ngu ai hka kaw na hka kumji hpun nga ai le i hka makau kaw sha tu ai dai kaw gyit da mu" nga dai gyit na she gyit da rai na she shi mung e dai kaw na shi na shanhte na hpabaw mi nga ai kun nchye ai le i. Dai kaw gyit dun yang gaw nlawt ai hku rai nga rai na dai kaw gyit dun da shan mung. Rai yang gaw shan a mying gaw dunau naw hte dunau gam hte dunau naw rai wa sai. Rai yang gaw "E ma yen e ngai hpe dat dat mi. Ngai nan hpe kumhpa masum jaw na" ngu ai da. Rai jang she hpabaw jaw ai i ngu jang she ndan le i ndan kaba le ndai le dai kangsen ndan ngu ai bum hkrang ndan mung kinlak kungli ma ngu ai bum hkrang kungli ma ngu ai kangsen ndan ma ngu ai dai langai jaw dat ai. Ndai ningtawn nhtu ngu ai hpabaw hpe kahtam htam hprut hprut re dai hpe ma jaw dat ai. Rai na ja shingwai i shingwai ngu chye ai i? Shingnoi kaji le kaji sha re ja hte galaw ai le. E dai langai ma jaw dat rai na she jaw dat ai hte gaw shi hpe gaw dat dat sai lapu hpe gaw. E lapu hpe gaw dai dat dat nna she shan mung e dai hpe la rai na shan gaw dai kahtawng kaw nga gaw npyaw sai le i mying ma lu sai le. Danau gam danau naw nga na she shan gaw langa hpun hte wawn langai mi htu ai. Ndai wawn aw wawn ngu ai chye ai i (raft) hkali nre le wawn le hpawng hpawng i e hka dai wawn hpe e langa tawng hte galaw ai shan lahkawng gaw. Langa tawng hpe shajoi la nna galaw na she dai kaw na hka nam de yu hkrat wa ai hku nga. Hka nam kaw yu hkrat wa yang gaw lapu gaw shan a kasha shi a kasha re wa i sa nna shakram ai she nrai i rai na she lung nna she dai shan a langa wawn kaw ra re da. Rai jang she dai mi yet dai kaw na kahpu wa gaw loimi kajawng nna she dai lapu hpe shi na nhtu hte kahtam kau ai hku rai nga. "Grat" rai jang gaw dai wawn ma lahkawng brang rai mat sai. Rai na she langai mi gaw le de yu mat wa sai. Langai mi gaw nang de e yu mat wa sai. Ndai wawn brang rai mat sai gaw rai jang gaw kahpu kaw gaw shingnoi hte nhtu lawm mat wa. Ndai kanau kaw gaw ndai kangsen ndan bum hkrang kungli ngu ai lawm mat wa. Rai yang gaw kaga ga rai mat sai. Kanau gaw nang mali hka sinpraw maga de e ndai hting hta wayang ngu ai shara kaw kraw rai na she kahpu wa gaw le hka nam de yu mat wa yang gaw ya dai mali zup makau kaw du hkra yup mat wa sai. Yawng yu wa sai. Rai yang gaw dai dinghta wayang kaw gaw ndai ma kasha ni hpe rim sha sha re ai galang kaba langai mi nga ai. Htaw mana maka tsaw ai ashe le i hpun kaw tsip tsip ai shi gaw. Raitim mung e dai sumwum nau htat ai majaw le nmu mada ai galang tsip hpe nmu lu ai. Dai kaw tsip tsip ai gaw chye ai. Rai jang gaw shi gaw ma kasha ni hpe hkan hta sha rai jang gaw ndai dai kaw na mare masha ni gaw dunau naw hpe she "E myit su wa e ya nang kaw ndan ndai bum hkrang kungli ngu ai lu ai gaw ndai galang hpe gap jahkrat kau ya mi" ngu ai hku rai nga. Rai yang gaw shi mung gap jahkrat na gaw maw sai raitim mung e ndai nai dum ru ngu ai hpun ru kaba le i kade lahkam jahku nga ai nga yang gaw tsawmra gaw kaba na rai nga le ndai ram ndai hta n-ga kaba na rai nga le. Pawt de dai ram nga yang gaw dai hpun ru dai wa lung manai na she htaw de tsip mana maka htat jang gaw gara kaw galang tsip re nchye mat ai. Nmu mat ai. "Rai yang gaw lam langai mi nga ai gaw nai dum ru hpe lamun ru hpe dan kau na. Dan kau jang hkraw jang gaw dawng na i" e dai hku ngu na she dai wa she dai kahtawng kaw gaw nhtu bai nnga ai da i dai hpe di hkra kahtam lu ai nhtu nnga. Hpa majaw grai she nja a dawng kaba ma grai kaba ai gaw i nang hpun ru le noi hpun ru sha re le i shi gaw. E hkri hpa amyu sha gaw re le raitim mung e grai kaba ai majaw dai hpe kran dan lu ai ashe nhtu nnga ai. Rai jang gaw shi gaw dai dunau naw gaw myit dum sai "Aw nye kahpu gaw nhtu kaba lu ai wa" ngu na she shi gaw kahpu yawng yu wa ai maga de hka hte bai yawng yu wa ai hku rai nga. Yawng yu wa rai jang gaw mali hka kaw du rai jang she wo ra mali hka wora hkran de woi num langai mi gaw jahkan hta nna nga ai da. Ja shingwoi sha hpye rai na nga taw nga rai yang gaw "Um ndai kaw ja shingwoi mu ai nye kahpu nang kaw nga na nhten" ngu na she e woi num hpe wora hkran kaw na marawn ai "Hka gaw grai sung ai i tang ai i" ngu. Woi num mung "Sung sung tang tang" sha ngu ai da. Kade lang san tim "Sung sung tang tang" sha a nga ai da. E sung ai mung nrai sung ai ngu gaw sung ai le i tang ai ngu gaw gawt ai le. Dai majaw shi mung grai pawt mayu wa na she ndan hte gap sat kau sai wora hkran kaw na. Ndai de ndai de e um bai rap sai. Ndai hkran de rap rai yang gaw rai na shi gaw kahpu nga ai shara hpe hkan tam rai yang gaw dai shingwoi hpe gaw shi hta hpye la sai. Rai jang gaw kahpu gaw chye sai "Ndai humm ndai woi kanu hpe gap sat kau sai" ngu hpe chye gaw chye sai raitim mung kanau hpe tsun ai le i. "E nau e nang ngai na madu jan hpe nmu ai i" ngu ai da. Dai shaloi gaw "Na na madu jan hpe gaw nmu ai raitim woi num langai mi mu ai. Ndai ja shingwoi hpye ai ndai nang na hpu na rai na re ngu wa ngai hka sung ai i tang ai i ngu yang sung sung tang tang sung sung tang tang chyu nga ai majaw ngai pawt mayu na gap sat kau sai" ngu ai da. Re shaloi gaw "E dai gaw dai woi num dai gaw hpu na madu jan re" ngu. Raitim kanau re le i wora gaw woi mung re le rai jang she e dai kaw na gaw shan lahkawng gaw "E hpu e ngai hpe ndai nai dum ru kaba nga ai mare de ma sha galang langai mi nga ai. Dai ma sha galang dia hpe e gap sat kau na matu gaw wo grai tsaw ai bum kaw atsip tsip ai. Dai nai dum sumwum ai majaw nmu mada ai. Dai majaw nang na ntawng nhtu hte ndai nai dum ru hpe kran kaw ya rit" ngu yang she rai kahpu hte rau lung wa sa. Shan lahkawng gaw rau lung wa na ndai ning rai na dumbat ai nai dum ru hpe i kahtam di sai le. Kahtam di jang gaw hkraw sai le. Hkraw jang she ndai mu mada sai le galang hpe gaw. Galang hpe mu mada jang gaw dai shi na ndai ashe kungli hte kungli ndan bum hkrang ndan hte gap sat kau ai da.

E rai jang gaw ndai dai kahtawng gaw ndai dinghta wayang ngu ai rai. Rai jang she gap dat sai. Gap dat timung gaw ma pyi naw hta sha ai galang grai kaba ai le i. Grai kaba jang gaw kalang ta nsi ai le kalang ta nsi nna pyen mat wa ai. Rai na htaw kaga buga langai mi kaw hkrat si taw ai. Dai gaw dinghta wayang aw nhkrat wayang ngu ai nhkrat wayang buga. E dai kaw hkrat na kalang dai gaw dai kaw si mat wa ai da. Re shaloi she ndai kaw maumwi langai mi matut ga nga yang gaw dai kaw si mat wa ai shaloi she ndai galang hkrat si ai shara kaw she mati kaba law langai mi tu wa ai. Ndai mati kaba mati ngu ai ndai gaw ndai mati Jinghpaw nii gaw kamu hte mati ngu di ginghka ai. Myen ni gaw English ni gaw fungus nga kun ngu hte mushroom nga di ginghka ai hpa i anhte ma ndai gaw mushroom re ga rai nga mati re ga rai nga. E mati dai gaw grai kaba ai da. Rai jang she ndai kaw lai wa lai sa ni she dai mati kaba hpe mu sai gaw. Mati kaba hpe mu rai nna she ndai mati kaba hpe she ndai shawng lai ai ni gaw ndai hpe ndai magap i ntsa na le tilap ngu ai le mati tilap ngu ai le tilap hpe sha baw nna shadu sha. Aw dai hpe la na shadu sha yang grai mu ai da. Grai mu rai yang gaw shanhte gaw grai kaba ai majaw ndai hte ram sai le ndai apawt hpe ngam da. Hpang de nang lai ai ni she ndai mati ndai pawt hpe bai shadu sha rai jang she grai mu ai da. Rai jang gaw ndai shawng lai ai ni mung gara hku tsun ai i nga jang she "Ga anhte na mati tilap pyi naw dai ram ram mu ai wa anhte ngam kau da ai ndai tipawt i hpun ngu ga le mati hpun tipawt pawt maga gaw grai mu na re" ngu na shanhte mung dai hku na i myit la. Wora hpang e ndai shadu sha ai ni mung "Aga ndai pawt pyi dai ram ram mu ai gaw ndai magap gaw grai mu na sai" ngu na she dai kaw myit la. E dai myit dai a majaw wa she ndai shada da le i ti ai ngu ai le shada da hpabaw ngu na i ndai hpyi le i hpyi dai kaw nna ti ai le shada da. Masha ngu gaw masha langai hpe nau myit jang gaw htawra wa kaw i hkra ai le wora wa kaw hkra ai. E dai zawn zawn rai na dai shani kaw na gaw ndai hpyi nat byin wa ai re nga na grai tsun da ai maumwi. Dai gaw hkrai naw hte hkrai gam a maumwi hte matut ai rai sai. E dai langai. Rai na she nsu nat byin wa ai lam ngu ai langai yaw ndai langai bai hkai dan na. Ya jahkring naw.
Origination date 2016-12-22
Origination date free form
Archive link https://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0157
URL
Collector
Keita Kurabe
Find similar
Countries
Myanmar - MM
To view related information on a country, click its name
Language as given Jinghpaw
Subject language(s)
Jingpho - kac
To view related information on a language, click its name
Content language(s)
Jingpho - kac
To view related information on a language, click its name
Dialect Standard Jinghpaw
Region / village Northern Myanmar
Originating university Tokyo University of Foreign Studies
Operator
Data Categories primary text
Data Types Sound
Discourse type narrative
Roles Keita Kurabe : depositor
W. Awng : speaker
DOI 10.4225/72/5988912e63aba
Cite as Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), W. Awng (speaker), 2016. Hkrai Gam hte Hkrai Naw (Hkrai Gam and Hkrai Naw). EAF+XML/MPEG/VND.WAV. KK1-0157 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.4225/72/5988912e63aba
Content Files (9)
Filename Type File size Duration File access
KK1-0157-A.eaf application/eaf+xml 5.84 KB
KK1-0157-A.mp3 audio/mpeg 562 KB 00:00:35.944
KK1-0157-A.wav audio/vnd.wav 20 MB 00:00:35.930
KK1-0157-B.eaf application/eaf+xml 46.9 KB
KK1-0157-B.mp3 audio/mpeg 12.6 MB 00:13:48.56
KK1-0157-B.wav audio/vnd.wav 455 MB 00:13:48.30
KK1-0157-B2.mp3 audio/mpeg 3.05 MB 00:03:18.348
KK1-0157-B2.wav audio/vnd.wav 109 MB 00:03:18.341
KK1-0157-C.eaf application/eaf+xml 14.1 KB
9 files -- 601 MB -- --

Show 10 Show 50 Show all 9

Collection Information
Collection ID KK1
Collection title Kachin folktales told in Jinghpaw
Description Recordings of Kachin folktales and related narratives in Jinghpaw. These materials were collected by Keita Kurabe, Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, Hpauhkum Htu Bu, Labang Tu La, Gumtung Htu Nan, and Lashi Seng Nan as part of community-based collaborative fieldwork in northern Myanmar. A total of 2,491 stories with 2,481 ELAN files, 2,481 transcriptions, and 1,437 translations are currently available (November 23, 2024). Transcriptions were contributed by Gumtung Lu Awng, Pausa La Ring, Galang Lu Hkawng, Sumdu Ja Seng Roi, Hpauhkum Htu Bu, and Keita Kurabe. Stories were translated by Nbanpa Rita Seng Mai, Sumlut Gun Mai, Lazing Htoi San, Maran Seng Pan, Dumdaw Mike Tu Awng, Nhkum Htoi Awng, and Keita Kurabe.

Animated stories are available at:

https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK3
https://www.youtube.com/@kachinfolktales
https://www.facebook.com/KachinStories

Other Kachin culture and history are available at:

https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK2

Our research was made possible under the support of JSPS KAKENHI Grant Number JP17H04523, JP20K13024, JP20H01256, JP24K03887, Linguistic Dynamics Science 3 (LingDy3) from Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies (TUFS), and JSPS Program for Advancing Strategic International Networks to Accelerate the Circulation of Talented Researchers "A collaborative network for usage-based research on lesser-studied languages."
Countries
Myanmar - MM
To view related information on a country, click its name
Languages
Jingpho - kac
To view related information on a language, click its name
Access Information
Edit access Nick Thieberger
Keita Kurabe
View/Download access
Data access conditions Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Data access narrative
Metadata
RO-Crate Metadata
Comments

Must be logged in to comment

No comments found