Item details
Item ID
KK2-0267
Title Myitkyina a labau (History of Myitkyina)
Description Transcription (Ja Seng Roi)
Ndai ya du Htingbai Naw Awn ni shanhte ni ka da gaw ndai Machyina mare hpe gaw moi shawng de gaw Sana kawng ngu ai. Ndai ya na chyenan rung makau hteng dai hpe e sam ni gaw, miwa ni sam ni gaw, "Saya" sam ni gaw "Saya Kung" ngau ai da, Sanan kawng hpe. Dai kaw na hpang de myen ni bai du wa re shaloi gaw "Saya kung" ngu ai hpe "Taya Kung" ngu na awra kawng awra hte hpe gaw, ya na wun jyi leng i, dai ni nta nga dai maga de, dai hku mayan hpe gaw dai hku na "Sana Kawng" ngu hpe "Sara Kung", "Sara Kawng" dai kaw na "Taya Kung" ngu na shamying ai da. Ya na awra buda yung de ahtaka tit ndai mayan de gaw, dai de gaw ndai "Akye" wa Akye la hkau na htu sha ai da. Dai majaw dai de gaw pa layang re i, dam ai. Dai nga ya na awra sawk luk ye shara hteng kaw gaw dai kaw gaw Akye ni na shanhte a kau na yi wa nta mung, hte nawng le i dai hku na dai kaw shanhte nga dai kaw nga ai da. Rai na awra lawu daw de gaw ndai "Sharaw"ni mung nga ma ai da. Dan re na nga re ten hta she, ndai Inglik ni du shang wa. Inglik ni du shang wa re yang gaw ndi ya na yin chyemu maw kun taik nga kun nga dai makau ndai ya na SP htu ni nga ai ndai ndai mayan de gaw dai kaw e, shanhte gawriya hpyen la ni shara wa la. Rai na, dai hku rai ai da. Re shaloi e "Sana Chyem Raw" ngu ai madu jan hpe e, ndai gawriya hpyen la, hpyen du ni roi rip ya ai da. Roi rip ya re jang she, e, dai shaloi she Sana ni shahte lahtaw la ni gaw htaw lahta de na awra lahtaw lawhkum ni hpe mada shanhte shaga la na she dai dai share hpe e shanhte ndai gawriya hpyen la ni, Inglik hpyen la ni le i, dai ni hpe she mali hka hku na hka wawn kawa wawn hte yu wa na dai kaw e shana, sa na yawng sa nat kau. Gawriya hpyen la ni hpe mung nkau mi sat kau lu ai da. Rai na dai kaw na she shanhte gaw aw, ndai kaw mung n mai nga sa, ndai Sana ni nang kaw n mai nga na she yawng Inglik ni bai ashe re jang shanthe gaw htaw ndai dinghku kawng ngu ai awra bum de bai hprawng nga mat dai da. dan rai na hprawng nga mat. Rai na ndai lamu ga madu ngu na ni dai de hprawng nga mat dai hku rai nga hku nga. Re hpang she Inglik ni mung bai hpyen la hte hpa hte reng du shang wa na she bai sha ning kaw na ka da ai gaw nga malu ai. E, dai shaloi she, ndai Machyina mare hpe she shanhte gaw, Reng gaw mi gaw akyena, akyena ngu mare re nga gaw i, yawng akyena ngu re nga. Dai hpang e gaw ndai hka kaba makau kaw re majaw dai kaw mare de ngu myen ni gaw ndai sam rau, Inglik ni shanhte mare wa de, rung wa jahkrat wa ai le i, re shaloi kaw na gaw shanhte gaw dai kaw. Dai na she, Machyina ndai hka, mali hka "mali hka" hpe gaw "ayewadi myit" ngu gaw i, rai nga le i. Dai ndai, ndai hka kaba makau ngu ndai kaw de ai mare ngu hkun shanhte gaw "Myitchyina, Myitchyina" paw naw, myit chyi ye ana ma, dai makau kaw de ai mare re ngu hku Myitchyina ngu nga shamying ai re nga Duwa Dawang Li ni gaw dai hku nga na bai ka da ai shanhte ni. Dan nga. Dai hku na, dai hpang kaw na gaw ndai mare jahkrat mat wa le i. Dai ya du hkra ndai hpe gaw Myitchyina ngu na bai shamying mat wa ai nga. Dai hte re hku re, Myitchyina labau ya anhte kadun nai hku tsun ga nga yang gaw. Ngai shangai share gaw, Myitchyina disatrit rai nna, Myitchina disatrit, Shang Hkawng Bum mare re. Ndai Myitchyina kawn na dingda de meng mali shi jan daram nga na re. E, dai ram nga na re. Anhte nang de gaw hkying mi jahkutsa kru shi sanit dai ram kaw na she du ai. Dai shaloi na Myitchyina hte ya na Myitchyina gara hku shai hkat ai kun. Grai shai ai. Dai shaloi gaw ndai hkan ni nam naw re. Masha pa ndai hkan ni, ndai kaw gaw moi na Japan ni a nbungli kwin, aw rai nga, ashe ni na rai nga nbungli kwin, Japan prat na le i. Japan hte amerikan majan prat. setken wawwar paw, dai kaw na nbungli pa re. Ndai nbungli pa gaw dam ai. Raitim mung, masha ni shana hkan nga gadai n lai ai. Shani hkan gaw ndai hkan ni hpun hta i. Awra de gaw maisak shalawng re, maisak shalawng. E, ndai shatapru. Shatapru mare gaw anhte nnan du yang gaw dai manau pa grup pyin sha Jinghpaw ni nga ai. Htawra de gaw gawrahka ni nga ai. Ndai, e ndai hte ma ndai mare ka-ang ngu na i ndai hkan ni ma gawrahka ni sha nga ai. Reng gaw ya awra hkan ni, e ndai ya Duwa Lajawn Tu Hkawng ngu i dai ni nga ai. Shanht nga ai shara ni gaw gawrahka ni hkauna pa re. Anhte du shaloi. Shanhte gaw hkauna htu sha le. Hkauna htu sha. Nakau ni gaw rung hkan, rung hkan galaw ai. Nkau hkauna htu sha ai ndai. Mi na ashe rai na le. E, Inglik hpyen la dai kaw na pru nna nang hkan ni dai hku nga ai. Naku gaw rung, Inglik rung kaw galaw na nang kaw nga na dai hku galaw rai nga shanhte. Nang kaw galaw sha mat wa ai shanhte. Dai hku rai ma ai. Nkau gaw naw nga ai. Nkau nga ai. Nkau gaw kale de wa ai. Nipaw de wa ai gaw nau n law sam ai. Nkau mi gaw Jinghpaw pa tai mat dai. E, e, Jinghpaw tai mat. Shanhte na ndai hindu hpa nyar n nawku mat sai le i. Hkriyan naw ku mat. Rai na Jinghpaw ga ga mat, re ni nga ai. Dai she anhte nna du shaloi gaw Myitchyina kawli hpe nnan gap hpang wa sai. Rai na Myitchyina hpe gaw nang kaw n galaw shi ai. Le ya na, moi na la chawk hpe ya hta gade nga wa sa ta. Hta kaw Ahtaka kaw dai kaw, ahtaka ti shawng kaw na, ahtaka ti hte man hkrum re. Awra maga de gaw sawk luk ye. E dai kaw na, dai kaw e, dai kaw e, Upasa kawlik ngu ai shawng hpaw ai. Upasa kawlik shawng hpaw na dai kaw shawng sharin ma ai. Dai kaw sharin na she, de hpang gaw ndai de bai htawt la, bai htawt na. Baw da sawng ni gaw le myo kaw sha nga ai. Num sawng ni mung dai kaw sha. La sawng ni mung dai kaw sha nga ai. Dan rai na hpang e she ndai de bai htawt re re. Manau wang nga sai. E, nga sai. Ya na hte gaw dai shaloi gaw gara hku shai i nga yang she, ndai wang hpe manau wang hpe gaw kawgari shadaw hte hpri sumri hte kum mai. Asu ya kum da da. Kum da na. Manau nta gaw ndai ya na kaw n re ai. Nang maga de. Rai na she, naura pa gaw ya na makau kaw re. Reng gaw dai kaw hka htung ni dai hku na, moi na ndai paliman asu ya ni i, Jinghpaw mung daw asuya ni galaw da ya ai. Dai rai manu ai. Reng gaw dai shaloi gaw anhte gaw aw, ndai ashe, Ne Win, bawchuk Ne Win ar na zing la na ndai gumlang kawngsi rawt sai le i. Re hpang re nga yang gaw. Mi gaw moi shawng de gaw kru shi lahkawng ning mi kalang mi manau ngai kalang wa lawm yu ai anhte ga kaw na ndai kaw. Dai gaw asuya kawn woi awn galaw ai ganoi jahtum re daram re hku nga. Reng gaw dai dai bawchuk Ne Win hte gumlang kawngsi lung ai kaw na gaw manau n nau mat sai. Anhte du ai shaloi hkan ni dai kaw. Awra asuya gap da ai nta mali hka kau hku gaw nga. Wun htan ni nga. Dai nga rai na, nang de mung nam nam ni hkrai rai mat wa le i. Nam ni hkrai rai mat wa rai. Ashe kaw na i, nnan ni gaw ashe pyi ne pyen chyar ye ni hkau na wa hkai sha ai dai kaw. Wa hkai sha, awra maga de mung pyen chyar ye wunhtan ni na shanhte asuya ni gap da ai nta ni nga ai. Dai kaw e, kru shi masat ning hta kun, aw shanit shi ning hta kun kalang ma ndai masha langai dai nta kaw nga na bawm kalang kapaw mat wa i. Rai jang gaw dai kaw na nta dai ni mung run shakre kau. Dai de ma masha n nga sai. Manau pa ting masha n nga sai. Hpang gaw nam hkrai hkrai rai mat dai. Dai shara hpe she, ndai meja Jap Tu ni shanhte, meja Jap Tu ni, Ubyit Tu ni gaw Awra, ashe kaw na, trekta ni hpa ni hte i, dai ni hte yawng nam ni bai ashe hkyen kau masha saw kalang ta dan di na nam hkyen kau na hpang gaw karan na hkau na htu sha shangun nai. Shakrin shangun ai le i. Shakrin shangun rai na, dan di shakrin shangun ai hpang e gaw manau bai galaw mat wa. Reng gaw ya ndai nahtawng Tahtawng kawya kawse kaw Nahtawng ja dai kaw na gaw ndai manau pa hpe bai awra ya na manau shadung ni bai galaw wa sai le i. Lauban Yup Zaw Hkawng kaw na dai galaw. Shi kaw na lu dan ai le i. Shi kaw na kumhpa galaw ya ai. Dai bai galaw na she hkying hkawng, hkying hkawng ning hta ngut sai. Ngut na naura pa bai galaw. Reng gaw dai shaning e yawng ngut. Dai ngut ai hpang kaw na manau ni hpe bai shaning shagu ngu na ram bai galaw mat wa hku re. Moi shawng de gaw ndai shanhte pyen jya ye dap le i, shiga shabra dap, dai ni npu kaw e, htung hkring dap ngu ni nga ai. Dai ni woi awn. Dai ni hte ndai mare na Salang ni moi gaw nat ni jaw ra. Nat jaw na manau ai. Moi shawng de gaw. Dai nat, nat shawng jaw. Rai na dai nat jaw ngut rai jang, dai nat jaw salang ni hte mare salang ni hte dai pyen chyaye hte htunghkring kaw na i dai salang ni woi awn na shanhte galaw mat wa. Dan na galaw mat wa rai da. Masum ning masum ning nga yang kalang kalang ndai kaw manau ai. Ngam ai ten hta gaw htaw shi a gin wang daw ni de i, dai de galaw ai da. Dai de msum ning nga jang ndai kaw galaw law re re da, dai na. Ngai gaw dai kru shi hkawng ning, dai shaloi wa lawm yu ai dai sha re. Reng gaw, dai shaloi hkan ni re. Dai kaw na ya gumlang kawngsi lung ai hpang kaw na gaw shanhte sanit shi mali ning kun hte e ndai gawda tara, kawnsati chyushin i, myen mung a kawnsati chyushin dai hpe ati amat pyu ai nga kun nga na dai masat nga na kalang nau ai. Dai kaw na n nau ai grai na mat ai. grai na mat rai yang gaw Duwa hpau yu hka Jinghpaw mung daw kawngsi auk kahta re shaloi kalang bai manau ai. Dai manau, dai ngut re kaw na gaw ya hpang de gaw ndai lauban ni bai, ashe re na dai ni u sawng na ndai ashe hte shang lawt ni hte simsa lam matut mahkai i, ashe galaw re shaloi i kalang mi galaw ai. Rai de hpang de gaw ndai lauban ni, gumhpraw lahkawn na htung hkring myit lawm ai ni dai lahkawn na dai galaw ai da. De hpang e gaw ndai dai manau pa hpe e, yu lajang na, shawng e gaw manau pa yu lajang kawmmati ngu ai hpaw da ai. Reng de hpang e she ndai hkying hkawng, aw hkying mi jahku shi jahku ning me shahte hta nga kun, dai kaw na she shanhte gaw ndai ninggawn hkrumra manau poi kaba ngu galaw ga nga na dai kawmmati hpaw dai kawmmati hpaw na matu she e, kawmmati kaba shawng hpaw ai hku rai nga. Dai hpe she, mi gaw Jinghpaw wunpawng htung hkring hpung ginjaw ngu ga nga na, nnan e gaw dai hku ngu ai da. Hpang e gaw e dai hku n re. Kadun ai hku i, wunpawng htunghkring hpung ginjaw ngu na di ga nga na, dai wunpawng htunghkring ginjaw ngu ai dai hpaw she, de n pu kaw she, e, wunpawng ninggawn hkrumra manau poi kaba, Myitchyina majoi ngu ai, dai manau poi kaba hpe bai e, hkying hkawng e, aw hkying hkawng, hkying hkawng ning dizinba kru, hkun kru ya kaw na hkying hkawng ngai ning Janwari shata, hkawng ya shani du hkra kun dai hku shanhte galaw ai le i. Galaw re. Dai galaw ai kaw na gaw ndai kaw ndai kawmmati wunpawng htunhkring hpung ginjaw ngu ai ndai kawmmati nga mat sia. Rai na dai baw sang htunghkring kawmmati ngu bai nga she dai dai wunpawng htunghkring hpung ginjaw ngu hpe gaw baw sang ngu de na ndai, tareb i, hkalen i, dai de na ni hpe e, ning bawng marai kru kru, e, baw sang kru kaw na ni hpe lata na dai kaw htunghkring hpung ginjaw kawmmati bai hpaw na dai kaw na, ya duhkra dai hpaw, rai yang she, danna hpaw mat wa rai yang she ya ndai e, jahku shi mali ning kaw na gaw ndai gap hkat jahkring i, dai re, dai re ten hta gaw dai lauban ni shanhte gumhpraw lahkawn na shanhte e, sut manau law hpa manau law nga na mying amyu myu manau na nau mat wa ai. Mi ya sha tsun ai hpa. hkying hkawng hkawng ning ram kaw na gaw dai, ninggawn hkrumra manau i, dai ni bai manau mat wa rai na she, de hpang de gaw shaning shagu ngu na ndai,e janwari shi ya hpe e, Jinghpaw mung daw masat manau poi ning htoi ngu na dai hku masat na dai hku shaning shagu dai htunghkring hpung ginjaw a npu kaw shabyin shatai hpung ngu bai hpaw na, dai shabyin shatai kawmmati ngu bai hpaw na dai hku na galaw mat wa. Galaw mat wa yang she ya ndai ashe hkying hkawng shi langai, shi lahkawng, shi langai ning kaw na majan bai byin wa sai le i, majan byin ting, ring naw galaw ai. Ya hpang daw de gaw mung masha mung yawng hpyen hprawng hprawng, hpyen yen yen, hpyen yen dabang de grai matsan rai mat sai le i. Rai jang gaw nang de mung dan re pyaw payaw rai na manau nau na ni gaw nhtuk ai nga na bai n nau wa. Reng gaw ndai demawkaresi asuya, Jinghpaw mungdaw demawkaresi asuya lung ai hpang gaw aw, wunjyichuk mungdaw hkinwang daju Lajawn Ngan Seng prat hta gaw hkawng lang kun galaw sam ai nhten, atsawm n matsing kau sai ngai ma nau n lawm mat wa na. Reng gaw ya ndai Dai Jinghpaw Mungdaw Hkingwang Daju Dawkta Hkyet Awng a lakhtak hta gaw moi ning kalang galaw ai. Galaw yang she nnan e gaw Kachin satet de ngu di ngang she awra ashe n jang hka mahkrai makau kaw na mawk-u, dai hpe wan sa nat ya kun rai jang she hpang gaw Jinghpaw Mungdaw nhtoi ngu na bai dai hku bai galaw. Bai shakap na, dai hku na mying la na bai galaw. Reng gaw ya dai ning bai lu na hku re nga na galaw bang wa ai wa ya dai ning gaw dai Jinghpaw mung daw nhtoi ngu ai mying n rai na, e, mi gaw mung daw nhtoi sha ngu na re nga hpang e gaw Kachin pyi ne ne ahting a mat ngu mu, ngu na i dai hku rai nga. Rai na dai n hkrum ti ya dai n byin na zawn zawn nga ai. Dan nga na ai. Moi gaw nat jaw ni woi manau ai. Ngai ai. Yawng yawn gaw nat jaw, ndai ashe shanglawt lu ai hpang hkan ni gaw nat jaw hkrai naw rai nga gaw. Hkriyan nau n law shi. Shatapru kaw mung nat jaw grai naw nga. Dai majaw ndai maga manau pa, ndai maga na gaw nat jaw hting nu rai nga. Nat jaw ni na shanhte. Moi kaw na nga ai. Ya dai moi na ndai e, shanglawt lu ai hpang na Kachin pyi ne asuya ni le i, Jinghpaw mung daw asuya ni shanhte gap ya. Asuya kawn gap ya. Shara dai, dai hku na. Dai rai manu ai. Ya mung dai hku nga nga. Ya ndai hkying hkawng, ndai maga de nau n nga mat ai. Ya gaw dai Shatpru hpe pi nat jaw gaw htinggaw shi daram she nga na masa nga. Reng gaw ya dai lai wa sai Jinghpaw Mungdaw Hkying Wang Daju i, Lajawn Ngan Seng gaw ya dai nat jaw ukkahta rai nga. Shi ukkahta re. Nang kaw i? Moi gaw nat jaw, nat jaw hte gawrahka grau law ai nang kaw gaw. Galai shai ai ngu gaw ndai, ndai de hpung masha law wa gaw hkying mi jahku tsa e kru shi jan ndai Shatapru kaw e, hkalup hpung ni gaw kru shi masat kru shi jahku, dai hkan kaw na, dai koi hkalup hpung ni shanhte nawku jawng i, ashe di na gap hpang wa sai. Galaw, nawku jawng ni gap rai na. Mi mung ndai kaw e, ndai Shatapru kaw dai nat jaw ni shawng mare shawng de ai le i. De hpang hpung masha ni loi loi nga wa. Nga wa na asuya hte hpung ni pawng na jawng hpaw le i. Jawng hpaw ya. Dai shara hpe ya gaw Shatapru ahtaka ngu na, nang maga de gaw hpung ni nawku jawng garan la mung shawa matu gaw awra maga de jawng garan la, bawlung pa maga de gaw jawng bai gap la re. Reng gaw, law malawng gaw ndai sanit shi jan ning de gaw shara magup na le i, aw nam prawng hkawm ai ni mung dai hkan na hpung masha ni mung yawng wa. Hpang de gaw dumsa jaiwa tam yak mat wa ngang she mung shawa mung mi na nat jaw ni mung yawng hpung shang mat wa le. Dai hku. E, ndai kaw gaw KBC de na shawng hpung shawng nga gaw. KBC hte hkahtawlik. Kahtawlik paw naw. Kahtawlik. Ndai yen shawng nga. De hpang kaw na she, Yehowa nga bai nga wa. Yehowa, de hpang gaw hkritsatu, nga ni bai nga. Ndai Shatapru kaw gaw hpung, hkriyan gaw. Matsing lu ram nga yang gaw dai hku re ga rai nga. Maigan masha gaw miwa gala i, banchabi, sik paw naw, Sik, ning nga ai. Shanhte gaw yawng, ndai gawrahka ni mada, Inglik asuya hte rau shang lawm mai ni rai sai gaw yawng nang kaw dai hku na nga mat wa le i, nkau gaw. Miwa ma, Myitchina dai, ndai ashe Sana ashe re ten hkan ni kaw na gaw Miwa htinggaw masum nga da. Um. Shi mying pa ka da ai nga nu. Dai miwa dai ni na. Ya dai ni kasha ni naw nga ai. Ya gaw shanhte gaw Jinghpaw pa tai wa sai miwa dai ni. Htinggawng masum, shanhte dingla dai ni raichwi sha na nga da. Miwa dai ni. Myen gaw ya tsun ai ndai Inglik du ai hpang daw kaw na she myen nga wa da. Shawng de gaw sam ni gaw nga. Sam ni gaw, le ra daw de gaw Sam ni nga ai hku rai nga. Um, Jinghpaw hte Sam nga. Jinghpaw ni mung Sam num la. Dan rai. Sam hte Jinghpaw gaw gara kaw mung rau sha nga ai. Shaga yang gaw law malawng Jinghpaw ga shaga hkat dai gaw. Ndai hkan nga Sam ni, ndai mali lam, wan leng lam hkan nga sam ni gaw moi de gaw sam ni, nhpaw ga n joi ai sam nnga gaw. Jinghpaw ni nkau gaw sam ga choi ai. Nkau gaw n choi ai. Nhpaw ga sha choi ai. Reng gaw nhpaw ga, nhpaw ga sha shaga hkat ai, Sam hte Jinghpaw. Re, Jinghpaw hku shaga hkat ai. Ya ndai shang lawt rawt malan ai hpang i, nde hpang daw de she Sam ni Myen ga shaga mat wa ai. Jinghpaw hte shaga yang mung Jinghpaw ga n shaga sai le i, myen ga shaga. Dai hku rai wa. Ya gaw myen hku sha shaga mat sai. Dingla nkau gaw, ya ndai Maina hkran na dingla nkau mi gaw ya mung Jinghpaw hku naw shaga ai shanhte. Moi gaw Tsitapu, um. Tsitapu nga na shaga ai. Shaga yang gaw anhte shawng na ndai Duwa Gum Ja Naw ngu ai Meja re shi. Shi hpyen dap na pru na ya yayaka ukkahta galaw shloi, aw ya kayaka chyeywa lung chung ye nit ukchuk mu kawmmati ukkahta dai galaw shaloi gaw Shatapru ngu na shi shamying hpang, bai mying hpe dai hku ngu na shamying ga nga na shi kalang woi awn nai. Raitim mung e bai ndai, hpang daw de gaw, shi galai ai hpang daw de gaw bai Tsitapu sha bai ngu mat wa. awra ni n galai ya ai le i. Asuya ni n galai ya. Mi na hku rai ra nga na dai hku bai nga. Ndai masala prat e, hking mi jahku tsa e masat shi masat shi ning, masat shi, masat shi ngai dai hkan ne anhte kawng si prat bai rai sai. Dai shaloi ngai gaw dai shaloi gaw kawng si atwinye mu re. U Rubin gaw kawng si ukkahta, Sana Zau ra gaw EC amuk sawng re. Dai shaloi e pati win ni hte kawng si win ni yawng dai parti kawng si ni shawng jahkrum, jahkrum na pati sik ni hpe bai shana. Shana na she, e, ndai Tsitapu ngu hpe ya gaw gawrahka ni mung mung nau nnga mat wa sai. Anhte nhpaw ni hkrai she nga sai re gaw Jinghpaw mying shamying shagrin ni ga. Mi Duwa Gum Ja Naw Shatapru ngun di sai. Kalang mi shamying yu sai re majaw dai wa htap htuk na kun, n htap htuk na kun ngu na shanhte hte, dai hku na shanhte ra hpyi shaloi gaw yawng myit hkrum ai. Shatapru ngu ga. Dai hku tang madun ga nga na yawng daw dan na she anhte gaw parti tsik de tang. Pati tsik de tang yang gaw "dai nga jang gaw nanhte myo ne kawng si hte e, myo ne parti ni win nit de e, dai de laika bang mu" nga na she, dai nga na tsun na anhte gaw myo ne kawng si hpe e likmu na parti nit hpe miktu jaw. Di shaloi, dai shaloi gaw parti nit na ni shaga na anhte hpe, anhte EC masum hpe shaga na ya laika mung shapraw ya na. Laika gaw ya myo ne kawng si ni shapraw ya na re. Nanhte laika hpe anhte de ta parti de ma tang sai. Tang na jahkrum ai shaloi gaw hpami nga nga ndai mi gaw na mying mat wa mying re majaw lai na ndai grai yak ai majaw gaw le pyihte ye de shana na re. Shana na le kaw na hkrat wa jang mung hkrat wa lam tsun na re. Raitim, ya law law se gaw nanhte mung ashe ti daw dan da sai re majaw gaw myen hku gaw Tsitapu ngu ka, nanhte Jinghpaw hku lang ai hkan gaw Shatapru ngu nna dai hku ka. Mare mying hpe nanhte mung mare mying ka ai kaw gaw Shatapru ngu ka mu. Rai na rung de lang hpa rai hkan gaw Tsitapu ngu na lang mu. Jinghpaw hku gaw Shatapru, myen hku gaw Tsitapu ngun naw lang mu nga na dai hku na anhte hpe tsun ai. Hpang e mung laika bai dai hku na, dai hku lang mu nga na bai tsun ai. E, dai kaw na anhte ya yawng gaw Shatapru, Shatapru nga mat wa hku rai nga. Ngai shatapru, kaji ngai gaw shawng de gaw Mayan hkan ni nga ai. Aw anthe ga kaw na jawng sa lung ai gaw Mayan ga. Jawng sa lung ai. Mayan ga kaw na she e Talawji ngu de bai sa nga. Dai kaw na ndai de gaw kru shi sanit ning, kru shi sanit kru shi masat kaw na Myitchyina Myo Ma kaw shawng sa nga. Myo Ma kaw. Raiyana sarchyi tek hte yep re kaw i, dai kaw nga ai. E, dai Myo kaw i. Myo Ma ngu ai dai kaw. Dai Myitchyina anhte nga kaw i. Myitchyina Myo Ma. Dai kaw Myo Ma kaw na she ngai gaw Kachin Su de bai nga ai. Reng gaw Kachin Su kaw na she ndai Shatapru de bai htawt wa. Shatapru moi daw kaw na ndai htawra daw hteng de gaw Sam ni, Yahkai ni le i, um, dai ni nga ai. Ya du hkra dai tidaae ngu ai de gaw Sam, Sam hpan hkum hkra ram nga ai, awra kaw. Rai na she, myen nga ai. Yahkai mung de na nkau mi nga ai. Awra de ya tidaae ngu na, awra de gaw, mi gaw Shan ywa Shan ywa ngi di ai rai nga ma nu. Aw ra de. Ya mung bukda ni gaw dai de nga ai. Yahkai ni gaw gara hku na du re kun gaw n chye ai. Grai gaw n law ai. Htinggaw masum ram sha nga ma ai. E, reng gaw Myen ni nga ai. Sam ni nga ai. Sam gaw law ai. Ya hpang de hkan grau law ai. Dai hku rai ma. Chunpinta gaw anhte du ai shawng ndai shang lawt Kachin Aindependence awganizashin paw naw. Ndai, ndai pru wa hpang e she, ngai ai kru shi jan kaw na she. Myi gaw dai chyunpinta dai ni yawng maisak shalawng hkrai re. Maisak shalawng hkrai. maisak hpun grai nga ai. Dai maisak hpun nga ai, dai maisak hpun nga dai hpe, dai maisak hpun ni hpe, kran, ashe kran kau na she dai kaw mare de hpang wa rai nga ma nu. Kru shi jan de she nga wa re. Du mare gaw, du mare wa shaning hkrak gaw n matsing sai. Dai shaloi gaw ndai Sama wa Jinghpaw mung ningbaw rai na masa nga. Ndai shene Nang Zing La ni shanhte Hpauyu La Nu ni ndai Lakoi Tu ni le i, shanhte ni Shene Nang Zing La, Lakoi Tu, Lakoi Tu, Labang La Wam, ndai shanhte ni Sama wa kaw sahpyi na. Nnan e gaw n hpyi ai. Sa hkyen ai da. Sa hkyen na awra de gaw dai shaloi gaw moi na majan prat na sanat gap shara re hku nga. Awra de n-ga de gaw. Gap shaman ai shara. Awra dai ndai hteng kaw. Shanhte gaw dai Du Kahtawng ngu na mare de na ngu na she Shanrawng Naw ngu wa hpe shaga she hkyen hpang ai da. Hkyen hpang ai shaloi pyadar ni sa rim wa da. Sa rim rai jang she yawng mung masha mung grai kasu wa sa. Rai jang she, Sama wa kaw bai sa na, dai Salang ni sa na she Sama wa kaw bai sa hpyi. Sa tsun yang she " grai anhte ndai ndai hku ndai di mayu ai" nga jang she Sama wa "e, dai nga yang ya ngai nye hkring mang ni hpe kahkrup na. Dai ti na awra ndai len rakawt ni hpe mung tsun ti, dai ti na atsawm ti shadaun na ashe di ga" ngu na dai ti na she ndai paliman prat e galaw, dai kaw na hpang wa ai hku rai nga. Woi nang hpang hkra ai. Wan kra u. Ngai aw de sa ra na. Moi masha law ai gaw Shan Su, Myin yat, Myo Ma Myitchyina myu ka ta gaw. Dai hte masum re hku rai nga. Jinghpaw gaw mi gaw ndai, dai mali hka kau mayan hku gaw mi Jinghpaw ni hkrai nga ai hku rai nga. Dai hpang de ndai Duwa Zau Jung, ayepai i, shi re kaw na gaw dai kaw na ndai sanit tachya galaw wa na re nga jang she hkrak hkrak galaw na re nga jang dai ni hpe gai nanhte gaw gara de gara de ngu na ashe di ai da. Reng gaw ndai salang Kawn Naw ngu ai ni hpe gaw mi gaw tatkung de nga na hku dai de nga shangun na hku ngun dai hku ngu ai she shi gaw ndang chyu ndang she, shanhte Lakawn naw shi kahkau gaw hpyen du re da. Da-gu tang nga kung nga dai ni gaw hpyen du rai. Reng gaw dai hpyen du mung dama lu da rai ngang shi mung loi myit ja na hku rai nga. Mi kawn myit ja she n re i. "A anhte gaw dai de gaw n nga. Ndai shatapru de she nga na" ngu na shanhte manaw manang jahkrum la she ndai Shatapru de wa nga da. Dan na. Hpang de nkau hpe gaw le ya Kachin Su ngu ai ya gaw tayuk su rai sai le i. Kachin su ngu dai de nhpaw law malawng hpe gaw dai de nga shangun ai. Npaw ni dai law ai. Mi gaw dai Kachin Su rai, dai Chyunpinta nga Maisak wang i dai rai dai lahkawng de n paw loi law hku rai nga. Ya mung ya gaw Kachin su gaw nhpaw nau n law sa. Maisak wang hkan gaw loi naw law. Waimaw gaw moi shawng de kawn na nga ai gaw re da. Tim, ya na mare nan n re nga. Awra maga de loi sit dai kaw re nga tsun ma ai. E dai ya na se myawng nga ai le i, dai se myawng, se myawng e ashe lahta maga hteng kaw re nga. Dan nga tsun ma ai. Shadan du ni uphkang ai mare re nga tsun ma ai. Nbungli i. Ndai wa ya lam re ndai wa nbungli pa re. E. Tameng chyaw chyaw shi de. Ndai nbungli. Meng mi jan nai. Le ra ya shatapru gat i, shatapru gat kaw na htaw de htaw daksu jawng lahta de du hkra re. Htaw ya balaminhtin dai ram du hkra, grai kaba ai. Reng gaw ya awra hku ning re na she nbungli ashe re, awra mung nbungli re lam sha re. Le ra hku na dai hku. Htaw ra de mung dai hku i. Dan rai na. Dai hku. Galaw da. Nbungli pa ndai hpe gaw tsun ga nga yang gaw masala prat nnan hpang wa ten hkan gaw ndai shara hpe gadai hpe pa n hkra shangun ai. Reng gaw hpang daw de she ndai share hpe e ndai daksu ni mung dai nbungli pa hpe n hkra. Shi na awra myawng nga ai i, ndai hkran, awra hkran de sha shanhte la. Ndai shara hpe n la. Ndai masala prat hpang daw kaw she, ndai shara hpe yawng bai, pabalik shara hku na lam bai galaw mat wa le. Um. Dai hku re. Moi gaw wanleng hte le i. Wanleng hte. Hpang daw de gaw nbungli. Nbungli gaw shanglawt lu ai hte, Jinghpaw mungdaw masat ai ten hkan nbungli daru nga sai gaw i. N nga i? Mi mali shi, manga, manga shi jan kaw na nga sai. Mali shi lahkawng mali shi masum kaw na nga. Um, dai shara hpe she hpyen ashe bai galai. Hpang e gaw dai shara ni hpe e ya du hkra mi na dai shara ni hpe nbungli daru ba shatai. Awra ngai hpe gaw hpyen dap nbungli shatai kau sai le i ya gaw. Pang mati hpe gaw. Nambat lahkawng mungkan majan hta, Inglik amerigan i, Inglik i? Inglik ni galaw ai. Inglik ni galaw ai. Inglik ni galaw ai hpe she amerigan ni bai sha tsawm ai. Rai shai mat wa ai. Moi na Myichyina hte ya na Myitchyina gaw i grai shai. Moi gaw gattaya lam n nga le i. Ya gaw gattaya lam hkrai rai sai. Moi gaw gattayalam ngu na gaw ndai Shatapru de nga yang htam n nga ai. Myu kata hkan, myu kata hteng sha i, dai kaw sha nga ai. Gattaya lam. Ndai nkau mi gaw ya ndai hpyen asuya prat hta nkau mi galaw ai. Awra, gashadawn tanghpre lam zawn re gattaya lam hpe gaw Duwa Zau Rip Jinghpaw mung ningbaw re ten e shanhte galaw ai. Ndai sumpra bum lung ai lam le i. Tanghpre du hkra gaw. Rai na, tsun ga nga myu kata ashe mung shi lakhta hta she e sha, lam ni shagoi galaw ai. Re na jawng ni ma grai gap da ai shi. E, Duwa Zau Rip, shi a lakhtak hta. Jinghpaw mung daw ningbaw. E, Wunji ngu na rai nga. Wunju. Wunju chuk paw. Um, dai ten e gaw shanhte ukkahta nga gaw i. Ukkahta lang ai le. Kaga galai shai ai gaw ya shawng de gaw, ndai Shatapru de lung wa ai njang hka mahkrai i, ndai ya na hku n re. Le lawu hku, le ra sutawngpi hpara ngu i, dai hku na ndai hku na nang ndai manau pa ndai hku le, Ndai gaw kru shi masum, aw kru shi, kru shi langai, kru shi lahkawng hkan she ndai, ya na njang hka mahkrai ndai maga na hpe galaw ai re da. Reng gaw kaga ni gaw jawng ni ma yawng shai mat sai le. Moi gaw Mmyitchyina kaw gaw jawng gaw, ndai lahta tsang jawng gaw manga sha nga. Ya gaw jahku, shi ngu kaw rai sai le i. Shi jan sai law. Shi lahkawng. Mi gaw sasana jawng ni na lam ma tsun da u le. Tsun sai le. Sasana, ndai lahta tsang jawng le i, KBS, St. Columbun. Shawng de gaw ndai lahta tsang jawng gaw ndai Kachin Baptist ni a high school nga ai. Rai na, hkahtawlik ni a, hkahtawlik ni na hpa baw nga sa ta? Hkahtawlik ahtet tan chawng amyuta amyutami dai nga ai. Rai na she, amyuta chawng ngu ai amyuta chawng ngai nga. Reng gaw asuya jawng gaw satik wan ngu ai langai nga ai. E, langai sha. Kawli jawng rai n du yang lukta kawlik ngu ai ni lam mung tsun dan u. Tsun sa dai amyuta kawli, lukta kawli ni. Dai kaw ngut jang, Mandale, Yan-gung, dai de sha nga ai gaw. Dai shaloi gaw, shawng de gaw i. Ya dai de hpang kaw na she, ya shi tsun nai hpa, dai Upasa kawlik lukta kawlik nga gaw shana de sharin ai le i. Dai Upasa kawlik kaw sha dai shana de sharin nai le. De hpang gaw nkau mi gaw amat n law ai ni gaw nang kaw lung mat sai le i. Nang kaw na hpang de bai Mandale, Yan-gung de bai matut lung. Amat kaja ai ni gaw kalang ta Mandale, Yan-gung de lung. N nga ai moi gaw. Moi de gaw shatapru gat n nga ai. Hpang e, ja la la sha, le manau pa makau kaw kalang wa galaw. De hpang e she, nang lahta mi kaw kalang mi bai galaw. Re na ndai gaw ya masat shi ni jang de ndai ya na shara kaw galaw ai re. Gat mari i? Moi gaw myu de she sa mari le i. Myu de na dai myunisape gat. E, gat kaba dai kaw sha. E, moi kaw na nga ai. Anhte du yang nga sai. Sengke n nga ai. Lagaw, lagaw leng hte. E, lagaw leng nga ai, Jipka pasinja mawdaw ni nga ai. Jipka, Jipka. Basaka ma nga ai le i. Basaka. Jipka gaw, ya jipka gaw n nga mat sai le i ya gaw. Jipka, jipka hte pasinja mawdaw myu kata, ndai manhkring kaw na myu de sa mai ai i. Le hkat chu kadu nga de mai sa ai. Rai na ginhtawng ta nga jang gaw, sumpr bum, puta-u mai sa ai. Dai jipka hte. Rai na, busaka ngu na rai nga le i, dan re ni mung kajai kajaw gaw nga ai. N nga sai ya gaw. De hpang gaw ndai asuya kaw na RTC, RTB, dai hte bai mung shawa hpe jawn shangun le i. Rai na hpang gaw dai n nga. Ya gaw pukkalika sha nga ai ga rai nga. Nang de gaw. Basaka mung pukkalika sha re. Jipka pasinja mung pukkalika ni sha. Dai hpang e RTB dai sha asuya galaw ai. RTC, RTB sha. Japan ni sit yaw chye jaw ai RTC, road transporation corporation ngu ai gawng tu le. Japan yawa chye jaw ai. Dai hte mung shawa hpe hkawmsa hkawmwa galaw ya le i. Shanhte kung, gat rai htaw. Hkingmi jahku tsa hpang ai gaw ashe hkan kawn hpang sai ga. Manga shi masat hkan kawn hpang na hku rai nga. Raitim, anhte nang de jinghpaw mung de du gaw hkyingmi jahku tsa e kru shi, kru shi manga kru de she du i. Manga kru de she du ai. Manga kru de du. Puta-u de gaw hkingmi jahku tsa sanit shi mali manga de she du ai. Dai mawdaw le. Dai mawdaw. Um, moi na nga sat nga sa gaw mung shawa law malawng gaw hkauna htu sha ai. Sun galaw sha ai. Yi hkyen sha ai i, dai baw rai nga. Reng gaw, ya nang kaw mi nga tim htaw hkran de yi hkyen sha ai. Sun galaw ai. Aw de sun galaw, yi hkyen sha. Moi hkan gaw kumshu ma hkai sha. Ya masala prat e kumshu grai hkrai ai. "Grai hkai mu, grai hkai mu" nga na kumshu grai hkai ai. Grai hkai na mung shawa kumshu grai hkrai tawn sa. Reng shanhte gaw n lu mari mat ai. Asuya n lu mari na hkumshu yawng jan mat ai. Dan tawn ai ni yawng hkraw mat ai. Dan re kaw na mung masha ni, yi sun hkau na masha ni gaw kumshu n hkai mat ai. Ndai yi hkyen hkauna galaw, sun galaw dai sha galaw mat wa. De hpang e gaw, mung loi pyaw wa ten gaw hpakan ga de lung seng ni bai htu sha i, nang de ja ni bai htu sha, dan bai ra. Uru seng maw de gaw lung seng. Moi shawng de ma htu gaw htu ai da. Moi gaw htu tim ndai, tsun ga nga yang aw htunghkring hku sha htu sha ai le i. Dai Du ni gara hku gara hku ngu dai hku htu na, du ni ga madat ai le. Gadai mung grai madat ai gaw. Reng gaw shanhte du ni galaw mung hkrak ai. Galoi mung n htum mat na hku, dai hku htu sha shangun ai. Dai de hpang she "asuya bai ting ai law" nga ndai Ne Win lung wa kaw na asuya ting ai nga na she asuya ni gadai n mai htu ai nga na she, htu ai ni hpe gaw bai rim hpa nya bai rai. Reng gaw hpang gaw bai Shanglawt ni bai, e, n-gun nga wa jang she Dai asuya ni, yawng hpe n lu ka-up sai le. Rai jang gaw, dai shaloi gaw mung masha gaw lagu bai, bai lagu htu sha, lagu htu sha, lagu htu sha rai. Rai na, dai hku na ta hte sha htu sha le i. Ta hte sha htu sha ai she, dai hkyingmi jahku tsa e masat shi masat ning a hpang jahku shing jan de gaw hpakan de Ndai buduza, luda, rai na baek hpaw ni lang wa le i. Lang wa ai. Lang wa na gaw gara ten du hkra. Dai hpe, nau law law n lang shangun ai. Dai daw de. Ya hpang de, ndai hkyinghkawng ndai hpang daw de rai jang gaw n sharam n shara, kam ai hku shanhte hpyen du hte yawng jahkrum la na shahte i, dai hku shanhte hpe gumhpraw ju lu ai hpe gaw i, galaw ti lang shangun ai. Dai majaw ya gaw hpakan ga ma na hku rai sai ya gaw. Ya gaw hpakan de gaw baek hpaw ngu gaw law dik. Dai hku re da. Moi gaw sharin ai. Jawng kaw sharin ai. Anhte lung ai ten gaw tan mali du hkra Jinghpaw laika sharin ai. E, jawng kaw sharin ai. Jinghpaw laika n awng yang san poi n awng ai. Reng gaw ngai gaw tan mali kaw asuya sit. Asuya sti dai hpe e anhte kahtawng kaw na Mawgawng myu kaw sa hpye ai dai tan mali. Dai kaw mung jinghpaw laika, asuya sit kaw ma Jinghpaw laika hpye ra. Dai hku re. Dai shaloi gaw anhte lang ai gaw Kachin reader 1, reader 2, reader 3, tari du hkra re. Reng gaw tari hpe sha nahte gaw tan mali kaw ma lang ai. Tan masum kaw ma lang ai. Tan mali kaw ma lang ai. Dai sha re. E, myen laika mung sharin ai. Myen laika gaw anhte tan mali du hkra gaw dawng dazik myen ma tsa, myen ma hpat tsa. E, shina hkawng yen hpe shi gaw aten hte aten garan na le i, shani shagu sharin ai. Myen ma, Jinghpaw laika hpe ma. Jawng kaw shani shagu sharin ai. Myen laika sharin ai. Jinghpaw laika sharin ai. Sawn hpan ganan le i, e, ndai hteng masum gaw shani shagu shanrin ai. Rai na awra, ndai tan langai, tan hkawng, tan masum, tan masum rai wa de gaw, ndai pahtawi, gikrawhpi ni ma sharin ai. Rai na she, hisatri ni ma sharin ai. Jinghpaw laika n sharin mat ai. E, ndai tawlan ye kawngsi kaw na, masala prat tup n sharin ai. E, hkyingmi jahku tsa dai kaw na gaw hkyingmi jahku tsa kru shi mali ning hpang kaw na n sharin mat wa. Dai na she, dai hku n sharin shi ngu na, hkinngmi jahku tsa kru shi masat ning re, hpang daw de rai jang gaw bai hpa baw bai galaw i nga yang gaw Ndai trep, ashe le baw sang ni i, baw sang ni, ga shadawn, maru laika, Zaiwa laika, hpa laika dai ni, dai ni hpe gaw shanhte, dai galaw ra ngu na shanhte hpe gaw jaw na, dai mi na Jinghpaw laika hpe gaw n mai sharin ai. Sande saku kaw pi gaw n lu sharin mat wa. Ndai Myitchyina kaw. Hpang e she, yawng yawng bai tsun na, sande saku kaw lu sharin ai. Bai na ginhtawng jawng dat ten e, atunglung chye. ngu le i. Dai pungsan hku. Myen asuya kaw na mung atunglung chye ngu sharin ai majaw, nang kaw mung Jinghpaw laika kawmmati ni mung dai atunglung chye ngu dai pung san hku na, ndai jawng dat laman shata hkawng hta. sharin na parti le de ahkawng ahkang hte dai hku na bai lu. Dai hku re. Raitim, jawng de gaw n sharin ai. e, e.
Origination date 2020-01-05
Origination date free form
Archive link https://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0267
URL
Collector
Keita Kurabe
Countries To view related information on a country, click its name
Language as given Jinghpaw
Subject language(s) To view related information on a language, click its name
Content language(s) To view related information on a language, click its name
Dialect Standard Jinghpaw
Region / village Northern Myanmar
Originating university Tokyo University of Foreign Studies
Operator
Data Categories primary text
Data Types Sound
Discourse type narrative
Roles Keita Kurabe : depositor
Shanghkawng Zau Neng : speaker
DOI 10.26278/5fa2c976a3acb
Cite as Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), Shanghkawng Zau Neng (speaker), 2020. Myitkyina a labau (History of Myitkyina). EAF+XML/MPEG/VND.WAV. KK2-0267 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.26278/5fa2c976a3acb
Content Files (3)
Filename Type File size Duration File access
KK2-0267-A.eaf application/eaf+xml 245 KB
KK2-0267-A.mp3 audio/mpeg 48.5 MB 00:52:55.980
KK2-0267-A.wav audio/vnd.wav 1.7 GB 00:52:55.940
3 files -- 1.75 GB -- --

Show 10 Show 50 Show all 3

Collection Information
Collection ID KK2
Collection title Kachin culture and history told in Jinghpaw
Description Recordings of Kachin culture and history in Jinghpaw. These materials were collected by Keita Kurabe, Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, and Labang Tu La as part of community-based collaborative fieldwork in northern Myanmar between 2017 and 2020. A total of 263 stories with 263 ELAN files, 263 transcriptions, and 15 translations are currently available (September 20, 2021). Transcriptions were contributed by Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, Galang Lu Hkawng, Hpauhkum Htu Bu, and Keita Kurabe. Stories were translated by Nbanpa Rita Seng Mai, Maran Seng Pan, Dumdaw Mike Tu Awng, Nhkum Htoi Awng, and Keita Kurabe.

For Kachin oral literature, please refer to:
https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK1

Our research was made possible under the support of JSPS KAKENHI Grant Number JP17H04523, JP20K13024, JP20H01256, Linguistic Dynamics Science 3 (LingDy3) from Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies (TUFS), and JSPS Program for Advancing Strategic International Networks to Accelerate the Circulation of Talented Researchers "A collaborative network for usage-based research on lesser-studied languages."
Countries To view related information on a country, click its name
Languages To view related information on a language, click its name
Access Information
Edit access Keita Kurabe
View/Download access Keita Kurabe
Data access conditions Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Data access narrative
Comments

Must be logged in to comment


No comments found