Previous item Next item
Item details
Item ID
KK2-0262
(Collection Details)
Title Mohnyin labau (History of Mohnyin)
Description Transcription (La Ring)
Grai shai ai ndai Monyin ndai ga e moi ngai naw kaji ai ten hta e hkying mi jahku tsa e kru shi masum ning kru shi mali kru shi manga dai aten hkan e masha nlaw ai, masha nlaw ai. E dai ten hta anhte Jinghpaw ni gaw ndai kaw hkun sumshi dang sha nga ai. Ndai Shanglawt KIA ngu ai du wa ai kaw na atsuya ni su-si-si kau dat ai. Tawlanyay atsuya wa su-si-si na wo ndai Janpru hkran bum de na mare ni yawng ma hkra gau ndai kaw gau tawn ai. Janshang hkran de na mung yawng ndai kaw gau tawn ai. Dai zawn rai na ndai kaw masha grai law wa ai. Ya dai Amat (2) jawng dai makau hkan e gaw shawng de ndai kru shi e kru shi ning, kru shi langai kru shi lahkawng dai hkan e ndai hkan e sharaw nga ai. Ndai nye nta makau hkan e sharaw nga ai, shana de jan ndai ram rai jang sharaw shaga sai, "Auh auh auh" nga na sharaw shaga sai. E dai zawn re ndai hkan e nam hkrai re gaw yawng nam maling hkrai re. Sharaw grai nga ai ndai hkan e dai ya shanglawt prat hta Myen atsuya wa ndai bum de na masha ni yawng hpe nang kaw gau tawn ai majaw kru shi mali ning kru shi manga ning ram kaw na nang kaw masha grai law mat wa ai. Hpa majaw gau ai i? Ndai bum de KIA Jinghpaw ni KIA shanglawt hpyen la nga ai majaw ndai su-si-si kau ai majan byin ai. Jinghpaw ni hpe sat ai wo bum hkan e grai sat kau sai gaw Jinghpaw ni hpe. Grai sat kau sai anhte nmu ai shanhte sit-kyaung ni lu rim jang sat kau gap kau dai hku byin ai. E marai hkawng masum marai shi marai mali manga lu rim jang kadai nmu ai kaw gap kau sat kau grai law sai dai majaw anhte Jinghpaw ni ya daini htum mat wa ai daram rai sai e grai nlaw mat wa sai. E dai zawn re ai majaw shanhte nang de myo de Monyin de gau bang tawn ai yawng kade nde na gau tawn ai. Dan rai na ndai kru shi mali manga ning kaw na gaw sanit shi sanit du hkra grai law ai. Sanit shi sanit hta ndai Myen hte Jinghpaw ni hte a-ye-a-hkin byin wa ai. Dai shaloi ndai kaw Monyin kaw Jinghpaw grai sat kau sai. Myen ni sat kau ai e dan rai na anhte Jinghpaw ni yawng bai hprawng mat ai. Bai hprawng mat rai na she matsat shi e matsat shi jan kaw na bai ndai kaw pyan-le-htu-htaung-ye ngu na atsuya ni e ndai kaw Jinghpaw ni mi e ndai kaw na hprawng mat wa ai ni yawng bai "Bai wa marit" nga bai shaga, ndai mare nta ni bai e lajang ya hpaw ya rai nna daini bai law wa ai re. Masha nlaw mat sai yawng hprawng mat sai grai sat kau sai gaw anhte Jinghpaw ni hpe. Myen ni grai sat kau sai yawng Myitkyina de hprawng mat ai e yawng Myitkyina de hprawng mat ai. Htaw bum de hprawng ai wo nam de hprawng ai dan na hprawng mat ai re ya she bai law wa ai. Ya htinggaw kade daram nga ai? E ya gaw htinggaw ndai kaw masum tsa ram nga na re, dai daram nga na re. Le Katdu Balu Nam Ma hkan e nlawm ai ndai Monyin kaw hkrai masum tsa ram nga na re Jinghpaw dai ram nga ai. Ndai kaw shawng nnan gaw hpabaw amyu law ai kun? Shawng nnan e gaw ndai Monyin ga kaw gaw Sam law ai. Ndai layang de wanleng lam ndai layang de gaw Sam law ai bum de gaw anhte Jinghpaw ni hkrai re. Jan pru hkran bum jan shang hkran bum e ndai de yawng anhte Jinghpaw hkrai re Sam nnga ai. Gala nnga ai Miwa nnga ai. Dai nambat lahkawng second world war aten hta gaw dai ten hkan e gaw yawng Jinghpaw hkrai re. Jinghpaw hkrai re. Gala amyu ni galoi shang wa ai rai? Gala ni gaw ndai nambat lahkawng majan e aten hta e ndai English ni India kaw na woi sa wa ai rai nga le. Nanhte Japan ni hpe gasat na matu American ni ma-ha-mik hku nna wo ra ashe le e Gurkha mungdan hpa da aw Nepal e Nepal kaw na Gurkha dap ni Gurkha dingla ni hpe nanhte Japan gasat na matu shanhte American ni ma-ha-mik hku nna woi sa wa ai. Rai na she dai kaw na ndai kaw dai majan ngut ai hpang kaw na gaw nkau mi wa ai nkau mi wa na bai sa na nang kaw nga ai. Rai na she ndai ya ndai wanleng lam galaw ai shaloi English ni shaga sa wa ai India kaw na Gala ni le lam galaw ai dai wanleng gawt ai jak gawt ai dai ni yawng Gala India kaw na Gala hkrai re. E English ni shaga sa wa ai dai ni nwa mat sai le. Dai ni nga taw wa dai kawn law wa ai re. E dai dai kaw nna she wo ra Bangladesh de na she Bangali ngu ai ya gaw Rohinja bai ngu ai le e dai ni ndai de mayun shang wa ai. Law wa ai dai majaw law wa ai re Gala mi gaw nlaw ai re. E ndai India kaw na gala ni hpe e ndai English wa Myen mung ndai lu up la ai shaloi shaga sa wa ai wanleng lam waw ai shaloi wanleng gawt ai jak gawt ai dai ni yawng India kaw na Gala hkrai rai nga. E dai ni hkrai rai nga. Miwa ni galoi law wa ai kun? Miwa ni gaw Miwa ni gaw ndai Mawsidone prat hta Gungshan Tang tang ai majaw Mawsidone hpe hkrit nna hprawng ai. Ndai Myen mung de hprawng sa wa ai. E lam kaw shat hpa nlu sha na shanhte din ai hkyepdin le shanhpyi hkyepdin dai sha ju sha shadu sha rai na hprawng sa wa ai. E dai ni law wa ai ndai e Gungshan Gungshan Tang nga le i Mawsidone a prat dai ten hta hprawng shang wa ai law wa ai dan re. Myen ni gaw galoi law wa ai? E Myen ni gaw ya ndai hpang e kaja la nambat hkawng majan ngut ai hpang ya ndai hka sanit shi jan sanit shi hkan e kaw na law wa ai. Le lawu ga na Myen ni law lung wa ai. Le de galaw lu galaw sha na hpa nnga jang she ndai de hkrai hkrai, nang de gaw ja nga ai lungseng nga ai amyu myu nga ai. Dai majaw yawng ndai de hkrai hprawng lung wa ai lawu de gaw grai kahtet ai dai majaw lawu de na Myen ni ndai de hkrai hprawng lung wa ai. Dan re re dai rai na ndai e sanit shi mayan kaw na Myen ni law wa ai ndai de. Lawu ga na Myen ni ndai de hkrai hprawng lung wa ai. Sara naw kaji ai shaloi nnga ai i? Oi um nnga ai nnga ai anhte ni kaji ai ten hta nnga ai. Le de na lawu de na Myen ni nang de nlung wa ai nang kaw mi kaw na nga ai masha dai ni sha nga ai ya gaw le de na lung wa ai masha law mat ai. E Miwa law ai gaw Gungshan Tang hkrit nna hprawng ai e Gala law wa ai gaw ndai nambat lahkawng majan hta ndai Nepal kaw na Gala Gurkha dap ni woi sa wa ai rai yang she English wa India kaw na jak gawt lam galaw rai na masha woi sa wa ai dai wanleng lam galaw ai ni yawng Gala hkrai re gaw. Shanhte Gala amyu lahkawng amyu masum madang garan tawn ai. Nyem dik tsang ni gaw lam galaw ai hte hkyi hta ai "Ja Ru" dai gaw madang nyem dik Gala. Nambat lahkawng Gala gaw jak gawt ai wanleng gawk ai mawdaw gawt ai i dai gaw nambat lahkawng. Nambat langai gaw Punjabi e gumhpraw lu ai ni i dai gaw nambat langai Gala rai sai. E dai zawn re dai Gala gaw dai hku nna American hte English wa woi sa wa nna law wa ai re Gala gaw. Shawng de gaw nlaw ai dai kaw na gaw Gurkha shing nrai wo ra Bangladesh de na shang ai Bangladesh de na Gala shang ai India de na Gala e English ni woi sa wa ai, e Nepal de na Gala Gurkha ni hpe American ni ma-ha-mik hku nna Japan gasat na matu woi sa wa ai dai ni law mat wa ai dai kawn law ai Gala gaw. Japan ni mung du ai i? Ndai hkan e Japan du ai gaw. Ndai kaw Japan dai shaloi htawra Lungja Kawng kaw Sara Saga Tang anhte a jawng sara re e sara Saga Tang e dai wa gaw Japan du. E nanhte Japan ga hku na dawnghkawn salam ai e "Abi dama Banzai" ngu ale-pyu (hkungga jaw) ai ngu hku rai re nga. E wo ra Nippon master nga kun "Banzai" nga da. Rai jang gaw dai shanhte Japan ni a dawnghkawn hpe ale-pyu ai. E dai hku "Banzai" ngu ai ale-pyu ai nga re i? Re re. E dai kaw Nippon master Banzai nga jang ale-pyu. Dai kaw na bai "Abi dama hpa nga kun Banzai" nga jang bai ale-pyu. Abi dama ngu gaw Myen i? Um. Dai gaw nye wa tsun dan ai dai kaw sara Saga Tang gaw shi gaw Japan du re nna Japan wundawk re da dai majaw shi hpe sin ai Japan ni htawra Lungja Kawng kaw dai kaw ndai sara Saga Tang hpe sin ai. E jahpawt rai jang ndai Japan hpyen la ni le i dai dawnghkawng hpe ale-pyu ai le, ale-pyu na dawnghkawn shalun ai, shayu ai. E dai shaloi ndai Japan ga hku nna she shanhte shaga ai le i e dai ngai hpe tsun dan ai le. Dai Banzai ngu ai wa Japan ga hku na rai yang ale-pyu nga mi arai da. (Mani let). Japan du ngu ai hpa hpe tsun ai kun hpabaw bungli rai? Japan, nanhte Japan ni gaw ndai Myen mung hpe gasat la nna sa up sha ai le. E sa up sha ai Aung San wa Bogyoke Aung San nanhte Japan ni hpe sa shaga la ai le. Nanhte ndai Bogyoke Aung San gaw ndai dai ten hta gaw ndai English ni up taw nga ai. English ni gaw ndai moi shawng de gaw Myen hkaw hkam Thibaw Min up taw ai le. Thibaw Min up taw ai hpe she English wa gaw sa gasat nna she Thibaw Min hpe mung rim mat wa di nna she English wa up sha taw nga. Up taw nga ai she ndai Bogyoke Aung San gaw ndai English kaw na e "English hpe gasat kau na" nga na she "Yebaw Tone Jik" hpaw ai da. Shanhte masha sumshi wo nanhte Japan de hpyen hpaji sa sharin la ai. Sa sharin ngut jang she nanhte Japan ni hpe ma shaga wa ai. Rai na she ndai Myen mung English ni hpe gasat kau nna up sha wa ai le. Masum ning sha naw up ai, masum ning sha naw up yang she English ni gaw American wa hpe maha mik bai sa shaga la na nanhte hpe bai gasat kau sai gaw. Gasat kau rai yang she American ni masha sumshi sha re law, ale sit kyaung kaw marai shi lawm ai, ashe sit kyaung kaw marai shi ashe sit kyaung ngu gaw wo ra Ayeyarwady hka a jan pru maga de dai gaw ashe sit kyaung. Dai kaw American marai shi lawm ai. Ngam ai yawng Jinghpaw hpyen la hkrai re Jinghpaw hkrai hkrai re ndai ale sit kyaung kaw gaw nye wa ni lawm ai. Mogok Kyatpyin kaw du yang majan ngut mat sai. Nanhte a Hiroshima hte Nagasaki kaw anu-myu langai hpra hpra sa jahkrat ya jang nanhte ni ta sharawt mai ai le nanhte Japan ni lata sharawt mai ai e dan rai jang nanhte Japan ni lata sharawt mat jang she majan ngut mat sai le. Nanhte Japan ni wo ra Pale hkingau sa gasat ai le, Pale hkingau American ni na sanghpaw daru dai hpe ndai nbungli hkying kru hte sa jinghkyen kapaw ya ai majaw American ni grai si mat ai le laban shani le. E dan rai jang she American ni mung pawt rai nga ai kaw she e English wa mung ndai Myen mung bai gasat la na matu American ni kaw karum bai sa hpyi rai jang she American wa gaw bai sa karum ai le. English ni hpe sa karum ai e dai kaw "Ranger 101" Ranger dap ngu ai dai gaw nye wa gaw ale sit-kyaung kaw lawm ai. Shanhte hpyen dap gaw htaw Tinggaw bum kaw re da dai kaw na le Mogok Kyatpyin kaw du hkra sha naw gasat yang majan ngut mat sai. Nanhte Japan mung na Hiroshima hte Nagasaki kaw anu-myu bawm langai hpra jahkrat ya jang nanhte gaw lata sharawt mat sai gaw. E dan rai na majan ngut mat ai rai nga dai hku byin ai. (Mani ai nsen) Ndai Japan hpyendu ni hpyenla ni Monyin kaw na gara de bai sa ai kun? E ndai htaw Myitkyina Sumprabum du hkra nanhte Japan ni grai up kau sai gaw masum ning na laman e dai kaw na htaw de na kaja la bai gau shayu kau dat ai le. Bai gau jahkrat mat wa ai le Mandalay Yangon kaw nna wo shanhte sanghpaw hte hprawng mat wa ai le. Sanghpaw hte bai wa mat wa ai nkau mi nang hkan e grai si mat sai gaw nanhte Japan ni. Dai Gadu Ga kaw grai si mat sai. Kadai nngam ai i? E ya ndai kaw ngam ai langai mi ngam ai Japan langai mi ngam ai le. Nanhte Japan, ya si mat sai gaw ya shi kasha ni nga ai. Le mahkrai pawt kaw Dr. Maung Maung Lay hte man hkrum re dai kaw Japan seng nga le ndai ashe baw dut ai shanhte gaw dat-mye-aw-za (nam hpun) ni dut ai. E ndai Japan wa majan ngam rai sai moi shi ndai hpyenla rai na Myen mung kaw sa gasat ai shi gaw ngam ta ai le. Ngam ai ni yawng hprawng ai, si ai si rai mat sai shi gaw gara kaw sa makoi taw kun nchyoi ai rai na lawt mat ai. Majan ngut tim shi nwa mat sai wo Balu myo na Sam num la na nga mat ai. E shi hkrai sha nga mat ai ya kasha ni grai nga ai. E shi kasha ni grai nga ai naw nga ai dai nanhte Japan ni Myen mung de ndai second world war hta e sum mat wa ai ni na nra sa htu ai shaloi shi hpe shaga la nna wo rung kaw jahkrum ai da. Jahkrum ai shaloi shi hpe shaga ai shaga na atsawm san yang e "Wa na kun anhte Japan de Japan mung de bai wa na kun, nwa mayu sai i" ngu san ai shaloi "E ngai nwa sai ngai ndai kaw nye kashu kasha ni grai law sai ngai nwa sana" nga na tsun ai da. E dan rai na ndai kaw nga shi gaw si sai na sai. Galoi si ai kun? E grai na sai anhte pyi nchye sai shi ning e hkun ning dang she njan wa sadawng si ai. Hkun sumshi ning rai na sai dai nanhte Japan ni nra sa htu yang gaw naw nga ai shi naw nga ai rai nsi ai. Shi na mying chye ai i? Shi na mying nchye ai le sa san la yang chye ai goi Japan wa re sha nga ai lagaw leng jawn rai, shi ndai ram law ai short pant ndai ram law ai sha bu ai lagaw leng hte galoi mung wa shat wa shat hkan lahkawn nna wa yaw ai. Wa yaw nna dai wa dut sha wa dut sha rai na sut hpaga byin wa na nga mat ai rai nga shi hkauna ma nhtu ai sun ma ngalaw ai dai wa sha rem ai. Wa sha rem rem rai na nga nna ya shi kashu kasha ni wo grai nga ai. Sara ni hkrum ga ai i? Dai Japan wa hte gaw anhte gaw nhkrum sai le raitim mu ai le anhte naw kaji ai ten hta Japan wa re nga galoi mung shi lagaw leng hte wam hkawm ai mu ai le. Shi gaw wo Balu myo hte ndai Monyin ndai shi nta gaw le hpri mahkrai pawt kaw rai nga. Dai lapran galoi mung kahkrang ai wa shat htaw ai le. Shi wo Balu myo de wa yaw ai le. Shi kasha ni Japan ga nchye ai i? Eh nchye na sai nchye sai goi sam ga ni she nshaga mat sadawng goi. Yawng Myen ga hkrai she shaga mat sai gaw nchye sai gaw e. Chyeju kaba sai. E nang san mayu ai nga yang san u yaw.
Origination date 2019-12-27
Origination date free form
Archive link https://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0262
URL
Collector
Keita Kurabe
Find similar
Countries
Myanmar - MM
To view related information on a country, click its name
Language as given Jinghpaw
Subject language(s)
Jingpho - kac
To view related information on a language, click its name
Content language(s)
Jingpho - kac
To view related information on a language, click its name
Dialect Standard Jinghpaw
Region / village Northern Myanmar
Originating university Tokyo University of Foreign Studies
Operator
Data Categories primary text
Data Types Sound
Discourse type narrative
Roles Keita Kurabe : depositor
Lanang Naw Ja : speaker
DOI 10.26278/5fa2c96077d84
Cite as Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), Lanang Naw Ja (speaker), 2019. Mohnyin labau (History of Mohnyin). EAF+XML/MPEG/VND.WAV. KK2-0262 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.26278/5fa2c96077d84
Content Files (3)
Filename Type File size Duration File access
KK2-0262-A.eaf application/eaf+xml 60.9 KB
KK2-0262-A.mp3 audio/mpeg 16.2 MB 00:17:43.509
KK2-0262-A.wav audio/vnd.wav 584 MB 00:17:43.490
3 files -- 600 MB -- --

Show 10 Show 50 Show all 3

Collection Information
Collection ID KK2
Collection title Kachin culture and history told in Jinghpaw
Description Recordings of Kachin culture and history in Jinghpaw. These materials were collected by Keita Kurabe, Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, and Labang Tu La as part of community-based collaborative fieldwork in northern Myanmar between 2017 and 2020. A total of 263 stories with 263 ELAN files, 263 transcriptions, and 15 translations are currently available (September 20, 2021). Transcriptions were contributed by Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, Galang Lu Hkawng, Hpauhkum Htu Bu, and Keita Kurabe. Stories were translated by Nbanpa Rita Seng Mai, Maran Seng Pan, Dumdaw Mike Tu Awng, Nhkum Htoi Awng, and Keita Kurabe.

For Kachin oral literature, please refer to:
https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK1

Our research was made possible under the support of JSPS KAKENHI Grant Number JP17H04523, JP20K13024, JP20H01256, Linguistic Dynamics Science 3 (LingDy3) from Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies (TUFS), and JSPS Program for Advancing Strategic International Networks to Accelerate the Circulation of Talented Researchers "A collaborative network for usage-based research on lesser-studied languages."
Countries
Myanmar - MM
To view related information on a country, click its name
Languages
Jingpho - kac
To view related information on a language, click its name
Access Information
Edit access Keita Kurabe
View/Download access Keita Kurabe
Data access conditions Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Data access narrative
Metadata
RO-Crate Metadata
Comments

Must be logged in to comment

No comments found