| Description |
Translation (Rita Seng Mai)
This is about the girl who knew how to turn things into gold. Once upon a time, there was a father and his daughter in a village. They lived in that village. The chief from another village came to them. The chief said to the father, "Your daughter..." (No) When the chief arrived at their house, the father said, "My chief, my daughter knows how to turn things into silver or gold well." Actually, he lied to the chief. The chief was greedy after hearing what the man said. Then he said, "I will marry your daughter. I will marry her." The father was happy because the chief was going to marry his daughter. He went to his daughter to deliver the good news. He said to his daughter, "My girl, I told the chief that you know how to turn things into gold. You will marry him." She said, "Why did you lie, Father? I don't know anything about it. What should I do now?" Although she was depressed, her father had already lied to the chief. Later, the chief took the girl to his house. He locked the girl inside the hut, where there was a small heap of hay. And he said to her, "If you can't turn that hay into gold, you won't get any food to eat. You won't get to get out of here, either!" The chief told her like that. The girl was upset and crying there alone. At that moment, a nat appeared in front of her and asked her, "What is the matter?" The girl answered, "I must turn this hay into gold." Then the nat said, "I see. I will help you." The girl said, "Okay." The nat asked her, "Do you have any gold pieces?" The girl had a gold ring. She had a ring, so she took it off. The nat said, "Give me your ring." The girl took off her ring and gave it to the nat. The nat took the ring and said, "I will turn this heap of hay into gold." It turned the hay into gold and went back to its place. When the chief came to her and opened the lock, he found the hay had turned into gold. He took the girl out of there. However, he put her into the room where there was a huge heap of hay later. He locked her there. She was depressed and didn't know what to do. The nat appeared again and asked her, "Hey, girl! Are you in trouble again?" She answered, "Yes, I am in trouble again." It asked her, "Do you have anything made of gold?" She said, "I have gold earrings." She took them off and gave them to the nat. It turned the hay into gold and went back to its place. The nat disappeared. The chief unlocked the door and found a heap of gold inside. Later, he put the girl in the room where there was a large amount of hay. The girl didn't know what to do. She was upset. She thought, "What should I do now?" At that moment, the nat appeared again and asked her, "Are you in trouble again?" She said, "Yes. I am in trouble again. What should I do?" It asked her, "Do you have anything made of gold?" She didn't have any gold left. She said, "I don't have any gold." Then the nat said, "Fine. Then you must give me your promise." She said, "Okay. What promise?" It said, "After three years, I will visit you again. When I visit you, can you give me your child?" The girl knew that the chief would kill her if she couldn't turn the hay into gold, so she was scared. Then she said, "Okay, I promise you." She promised it. Then the nat turned the heap of hay into gold. And it went back to its place in the sky. Soon, the chief opened the door and found numerous gold inside. After collecting a huge amount of gold three times, the chief thought it was more than enough. Then he married the girl. They got married. One year later, the nat appeared in the girl's dream and said, "It has been a year tonight." It gave her the message in her dream. It reminded her again when it had been two years. When it was already three years, the nat went to the girl in person. It said to the girl, "You promised to give me your child. Now you have the child. Give your child to me." The chief said, "Who are you?! Why should we give you our child?" The nat said, "Your wife promised me. You made your wife turn the hay into gold! You locked her there and made her turn hay into gold as much as you wanted! Your wife doesn't know how to do it! It's all because of you! That was why she had to give me her promise. So I come here!" The chief said, "Take all of your gold back! Please, don't take my child." He said like that. He regretted his actions. He said, "I don't want any gold. Take every gold. Just don't take my child, please." The nat said, "You are greedy. You made your wife work hard to get gold." He said, "I won't let her do it again. I won't get greedy, too. Take all of your gold back." He regretted his actions and begged the nat. The nat said, "Fine, if you really regret it. I won't take your child. I won't take him if you really regret your actions. Take care of your wife, too." The nat never appeared in front of them again since that day.
Transcription (Htu Bu)
Moi shawng e, Ja Chye Ri Ai Num Wa Re. Moi shawng e da, kahtawng langai mi kaw she da, shan wa lahkawng nga ai da. Shan wa lahkawng nga re shaloi she, dai num sha wa gaw da, shan wa lahkawng gaw dai mare kaw nga na she, nga taw shaloi she, kaga kahtawng kaw na ni gaw da, dai hkawhkam wa gaw, i, shan wa lahkawng kaw sa wa ai da. Sa wa re shaloi she, kawa hpe sa tsun ai da. Dai hkawhkam wa gaw, i, "Na kasha hpe ngai, " hkawhkam wa kaw kawa wa sa wa shaloi she da, kawa wa gaw tsun ai da, "Yi, da, Hkawhkam wa e, da, nye kasha gaw, i, gumhpraw grai chye galaw ai rai sa." ngu dai hku ngu sa masu da ai da. Sa masu da yang she, hkawhkam wa gaw da, dai Gumhpraw, i, dai, Ja grai chye galaw ai, shi grai myit ma sai da. Grai myit ma na she, "Rai jang gaw, na kasha hpe ngai la na." ngu tsun ai da. "Na kasha hpe ngai la na." ngu tsun ai shaloi, kawa mung shan wa matsan re nga yang, dai hkawhkam wa kaw, shi kasha hpe hkawhkam wa la na nga yang shi grai kabu ai da. Grai kabu na wa tsun ai da. Wa tsun re shaloi she, kasha hpe wa tsun ai da. "Ma e, da, a wa gaw, hkawhkam wa hpe Ma nang, Ja chye ri, Ja chye galaw ai ngu na a wa gaw sa tsun da sai re lu. Nang shi kaw wa ra sai." ngu tsun ai da. Dai shaloi she, "Wa nang mi, dai hku mi sa masu da ai gaw." da. "Ma gaw, da, hpa mung n chye ai hpe mi, nang, wa nang dai hku sa masu, ngai gara hku sa nga na?" ngu dai hku ngu tsun ai da. Dai hku ngu tsun re shaloi she, Dai hku ngu tsun tim, kawa gaw sa tsun da sai re nga yang gaw, dai num wa hpe, shi kasha hpe sa woi mat wa ai da. Hkawhkam wa sa woi mat wa re she, sa woi mat wa she, Yihku sumpum kachyi sha law ai kaw shi hpe zaw hkat di na sharawng tawn da ai da. Dai shani sharawng tawn da re shaloi she, "Nang dai kaw shat mung n lu, dai, ndai Yihku hpe nang Ja sha n shabyin yang gaw nang shat, nang hpe shat ni ma n jaw sha ai. Ndai kaw na ma n shapru la ai." ngu dai hku ngu, hkawhkam wa gaw dai hku ngu tsun ai da. Dai hku ngu tsun na she, dai shani gaw shi gaw hkrap nga sai da lu.. Hkrap nga re shaloi she da, grai yawn taw sai da. Grai yawn taw shaloi she, lamu kaw na Nat wa yu wa ai da. Shi hpe, shi kaw yu wa na she, "Yi, Mang e, hpa baw byin taw rai nang?" ngu dai hku ngu san ai da. "Ngai hpe gaw, da, ndai Yihku sumpum hpe ngai hpe Ja galaw shangun ai." ngu dai hku ngu tsun ai da. Dai hku ngu tsun ai shaloi she, "E, da, rai jang gaw, nang hpe ngai karum la na yaw." ngu tsun ai da. Dai hku ngu tsun na, "Mai ai le." ngu dai hku ngu tsun ai. "Rai jang gaw, da, nang kaw hpa baw, Ja rai hpa baw lawm ai rai?" ngu tsun ai da. Kaja wa shi kaw Ta-chyawp langai mi lawm wa ai da. Ta-chyawp langai mi lawm wa re shaloi, Ta-chyawp wa raw ra ai da. Ta-chyawp raw ra na she, "E, rai jang gaw, da, nang na Ta-chyawp ngai hpe jaw rit." ngu na Ta-chyawp raw ya re shaloi, shi gaw dai Ta-chyawp la di na she nga taw nga ai da. Dai hku Ta-chyawp la na she, "Rai jang gaw, da, nang, nang hpe ngai ndai Ja bum byin hkra galaw da ya na yaw. " ngu tsun ai da. Dai hku ngu, dai Yihku, majaw hpe Ja byin hkra galaw kau da ya na, dai Nat wa gaw bai lung mat wa ai da. Bai lung mat wa re shaloi she, dai hkawhkam wa shi hpe hkalan bai sa hpaw la ai da. Zai mung bai sa hpaw la ai re shaloi she gaw da, Ja bum byin taw ai da. Ja bum byin taw na she, bai shaw la ai da. Bai shaw la na, Yihku grau law ai sumpum kaw bai shi hpe bai zaw hkat na bai sharawng da sai. Zaw hkat na bai sharawng da she, kalang bai, mau dung nga sai da, num dai gaw, "Yi, da, ngai, nang, num sha e, da, ya nang kalang bai jam jau nga sai i?" ngu dai hku ngu bai tsun ai da. "Re ai, da, ngai kalang bai jam jau nga sai." ngu tsun ai. "Rai jang gaw nang kaw Ja rai hpa baw bai lawm ai?" ngu tsun yang she, "Na-dan lawm ai." da. Na-dan lawm yang she, Na-dan bai raw jaw ra sai da. Dai Nat wa hpe Na-dan bai raw jaw na shi gaw bai nga dai Yihku bum hpe Ja bum byin hkra bai galaw kau da ya dai da. Galaw kau da ya na bai lung mat wa ai da, dai Nat wa gaw. Bai lung mat wa na nga taw re shaloi she, bai, oh ra ni, hkalan bai hpaw la sai da. Hkalan bai hpaw la ai she, hkalan bai hpaw la ai she, hpang shaloi gaw, kwi... Yihku grai law ai dai gawk kaw bai sa tawn gawng da re shaloi, shi gaw gara hku n chye bai n chye di nga sai da. Lawan n chye di na yawn nga sai da. Yawn nga, "Ngai gara wa hku di na kun?" ngu na she bai yawn nga she, kalang bai lamu ntsa na Nat wa bai yu wa ai da. Yu wa na she, "Yi, num sha e, da, nang ya bai jam jau nga sai i?" ngu san ai da. Shaloi she, "Re ai, da, ngai kalang bai jam jau nga sai, da. Ngai gara hku di na kun." ngu dai hku ngu tsun ai. "Nang kaw Ja rai hpa baw bai lawm ai?" ngu yang she, Ja, shi lu ai Ja rai ni yawng ma mat ai re nga yang gaw, "Ngai kaw Ja rai mung n lawm sai." ngu tsun ai da. Dai shaloi she, "Aw, rai jang gaw, da, nang, ngai hpe ga sadi langai mi jaw u yaw." ngu tsun ai da. "Mai ai le, da. Hpa baw ga sadi ra ai ma?" ngu dai hku ngu tsun ai da. "Nang, i, ya, hkawhkam wa kaw wa jang, i, nang, ngai masum ning rai jang bai yu wa na." ngu dai hku ngu tsun ai da. "Dai masum ning rai yang yu wa ai shaloi, da, nang kaw, nan lahkawng na kasha ngai hpe bai jaw na i?" ngu tsun ai da. Dai shaloi she, oh ra, dai num sha wa gaw, dai, Ja sumpum n lu galaw da yang shi hpe hkawhkam wa sat kau na re ai bai rai, rai na she, shi gaw hkrit na she, "E, ga sadi jaw na." ngu na, shi hpe dai ga sadi wa jaw kau dat ai da. Jaw kau dat re shaloi she, dai Yihku bum hpe dai Nat wa gaw, Ja bum byin hkra bai galaw da ya na, shi gaw lamu de bai lung mat wa ai da. Lamu de bai lung mat wa re shaloi she, dai shaloi she, hkawhkam ni chyinghka bai sa hpaw la ai da. Chyinghka bai sa hpaw la ai shaloi, dai shaloi she, Ja ni kwi..grai law sai nga. Masum lang na Ja ni mahkawng da sai nga grai law sai re nga yang shi gaw, hkawhkam wa gaw dai num wa hpe hkung-ran la kau ai da. Hkung-ran la kau na nga nga nga re she, laning mi du ai shaloi gaw, Nat wa gaw yup mang sa jaw ai da, dai num sha hpe. "Ya, ndai, daina gaw, da, laning mi hpring sai yaw." ngu na sa tsun kau da ai da. Yup mang kaw sa jaw kau da re da. Lahkawng ning ngu na shaloi mung, dai hku ngu tsun ai da. Masum ning ngu na shaloi gaw yup mang kaw n wa ai sha, shi yu sa wa ai da. Dai num sha kaw yu wa, sa wa re shaloi she, "Nang, i, nang ngai hpe jaw na nga, nan lahkawng kasha mung lu sai, i. Nan hkawng na kasha ngai hpe jaw kau dat sanu." ngu tsun ai da. Dai shaloi she, hkawhkam wa gaw da, "Nang gaw hpa baw, nang hpe gaw hpa baw rai na an lahkawng na kasha jaw ra na ma?" ngu dai hku ngu tsun ai shaloi she, da, "N re ai, da, i, nang hpe ga sadi, i, na madu jan gaw, i, ngai hpe ga sadi jaw da ai." da, i. "Nang gaw, i, na, Ja, Ja ma di na, da, na madu jan hpe Yihku bum kaw bang da di na, nang kam ai hku, i, dai hku Ja galaw shangun ai, da. Na madu jan gaw Ja n chye galaw ai mi, nang Ja chyu chyu galaw shangun ai majaw, ya na zawn, na, na madu jan ngai hpe ga sadi jaw da majaw ngai yu wa ai re." ngu dai hku ngu tsun ai da. Dai shloi she, dai kaw na hkawhkam wa gaw, "Yi, da, nang jaw da ai Ja ni yawng bai la mat u, da. "Nye kasha hpe gaw hkum la mat wa ya." ngu dai hku ngu tsun ai da. Dai hku ngu tsun ai shaloi she, dai shaloi kaw na, dai hkawhkam wa gaw myit malai ai da. "Yi, da, ngai Ja rai ni mung n ra sai, da. "Nang yawng la mat wa u. Nang yawng la mat wa u. Nye kasha hpe sha tawn da ya u." ngu tsun ai da. Dai shaloi, Nat wa gaw da, "Aw, da, nang, i, ya kaw na dai hku, i, nang Ja, Gumhpraw hpe sha, i, dai hku, ma di na, da, na madu jan hpe kam ai hku shangun sha ai, da", dai hku ngu tsun ai. "Ya kaw na nye madu jan hpe ma, i, ngai kam ai hku n shangun sha sai." da. "Ngai, Ja, Gumhpraw ma n ma sai." da. "Dai majaw, da, nang na Ja, Gumhpraw yawng bai la mat wa u." ngu na myit malai nna dai hku ngu tsun ai da. Dai shaloi, Nat wa gaw, "Rai sai, da, nang myit malai jang mung rai sai, i. Na kasha hpe ma ngai n la mat wa ya sai yaw." da. "Na kasha hpe ma ngai tawn kau da ya na." ngu na, "Nang sha myit malai jang gaw, da, atsawm sha, i, Na madu jan ni hpe ma atsawm sha woi, woi lakawn na nga u yaw." ngu na Nat wa mung dai shani kaw na, shan la kaw, shan nu kaw n yu mat wa ai da. |