Item details
Item ID
KK1-0053
Title Matsan ai dinghku (The poor family)
Description Transcription (Htu Bu)
Moi kalang mi mare langai hta htinggaw lahkawng nga ai. Nkau mi gaw grai lusu ai. Ya dai yi sa hkyen ai dingla wa gaw grai matsan ai dinghku re. Dai ga baw rai sai, "Matsan Ai Dinghku". E dan rai, lani mi shi gaw oh nam de sa nna yi hkyen sa ai da. Yi sa hkyen nga rai yang, shani shat sha, shat sha ngut, loi hkring rai jang loi hkring e shanhte shat sha ngut rai jang gaw, hkying hku rai yang gaw, hkying 2 daram rai sai. Dai ten hta she sa wa ai. Shi gaw mau ai hku rai nga. E, sa karum na nga yang gaw jau jau i shi hte rau mung n re. Re wa dingla dai gaw sa nna she shi hpe sa yu taw nga da. Ndai wa gaw bungli sa karum ai mung n rai. Yi htingbu mung n rai. Yi htingbu nga yang mung htaw manang ni garai n hkyen. Shi chyu sha dai kaw shi chyu sha naw sa hkyen ai hku nga. Rai yang she, shi mung mau ai hku rai nga. "Kaning re masha i, htaw ra kaw sa tsap taw nga ai gaw?" ngu rai na she, shi gaw yi hkyen ai kaw na hkring na shi hpe mi gaw hkyen let yu dat, bai hkyen, yu dat yang shi hpe yu tsap taw nga ai da. Rai jang shi dai yi hkyen ai hkring nna shi atsawm sha yu jang she "E, hkau nanhte nta kaw," n san ai da, shi tsun ai gaw san ai. Ya ngai chye ai gaw n san ai. "E hkau ya anhte," ngu da law shi mu ai gaw langai sha re raitim mung "Anhte ya, 7 ya ngu ai shana de anhte nanhte nta de sa manam na yaw. Nanhte nta oh ndaw, npan hkan e ma san san seng seng galaw da mu. Nhku kaw mung san san seng seng galaw da mu yaw. Shing rai na 7 ning re, U la, U la tang gawng kaba sat rai na la nga mu yaw." nga tsun ai. Rai yang she, Shi gaw, nga ai i? ngu gaw n san ai hku re nga yang she U la tang gawng 7 ning re sat na la nga mu yaw nga yang gaw, shi gaw, "Um law.." ngu na htan ai da. Rai yang she, shana de shi gaw, shanhte nta kaw gaw dai ram re U la kaba n nga re, re wa. U la gaw nga gaw nga tim mung 7 ning du ai kun n du ai kun, 3 ning du ai kun n du ai kun mung n chye rai na, shi gaw wa na shaloi gaw shi gaw grai myitru ai da. La wa gaw grai myitru, "Ngai e.. e law gaw ngu sai ya, kaning di na kun an Nu ni grai matsan ai re wa. U chyawm gaw nga ai wa. U la dai, U la kaji ma kaba ma nga ai, htaw ra kaba ai wa gaw 7 ning du ai kun, 3 ning du ai kun n chye ai, myit ung ang let wa sai da. Wa rai yang she, Madu jan gaw mi kaw na tim mung masha ni hte kanawn ai, shi nta kaw ndai (Yu Yu) masha ni sa ai, htingbu ni sa yang mung shat sha ang yang sa yang mung "Sha ga, sha ga." ngu na dai hku di na htingbu ni mung kalang lang dai hku di na shat mai mu ai shaloi i, saw jang sha nang, jaw sha ai da. Rai na shat mai ni shadu, ndai shanhte ni U ni sat sha hpa rai jang mung htingbu ni, htingbu ni gumgai nga ai nta dingla nga ai nta sa gawt chye ai da num dai jan gaw. Dan rai na she dai madu wa gaw grai myitru na wa ai da law. Dai hku sa tsun nna wa she myitru na wa ai she, shat sha ngut ai hpang e mi she grai ba ai zawn rai jang, "Hpa baw byin ai rai, e, dingla wa? N'wa hpa byin ai rai? Hkum n pyaw ai i?" ngu "N re law. N'nu e, daini ngai yi sa hkyen yang dingla langai mi sa wa ai wa, Ngai hpe, ngai kaw ga sa ai kun, ngai hpe sa karum na kun yu taw nga. Yu chyu yu tsap taw nga. Shaloi she ngai gaw yi n hkyen ai hkring na nga jang ngai hpe wa E hkau nanhte nta kaw 7 ya rai jang anhte sa manam na nga marai kade sa wa na mung n tsun ai. Anhte nga tsun ai law. Rai yang she, nanhte, nanhte nta kaw anhte sa wa na oh ndaw de ma ye nna, Mailak ni dawk kam yang dawk mu. N dawk jang mung dai asan aseng di na ye da mu. Nhku kaw ma san san seng seng ye nna 7 ning re U la, U la tang gawng kaba," ngu ai da. Ndai hku ngu shadawn dan ai da. "U la tang gawng kaba sat nna la nga mu yaw." ngu yang gaw shi gaw htan gwi n htan gwi rai na tsawm ra mau mau rai na, "E, law." ngu tsawm ra na jang htan ai da. Rai yang she, "Dai hku htan ai law. Ngai mung mau mau rai lawan mung n lu htan rai, dai hku htan dat sai N'nu. Anhte nta kaw U la tang gawng kaba dai U la kaba dai, yawng a kawa tai na langai hte U U la kaji dai zawn re ya kaba wa dai ni she nga ai wa. Ngai wa htan kau ai rai sa le." ngu tsun jang she, "E, n ra ai gaw N'wa. Le, U la tang gawng 7 ning re nga ai nga ai." ngu na she dai shi gaw oh madu wa gaw kaba law ai dai kaw na U la dingla wa gaw galoi mung nga na le i, dai hku myit ai hte she, dai num jan gaw "Dai, U la tang gawng kaba 7 ning re nga ai, nga ai, nga ai. Nga ai. Sat na re, sat na re. Sat nna ding ye mung hpawt ni hpawt de kaw na gaw ding ye ye shachyip, jahpawt shagu ye ga ye ga. Ye na re. Manam sa na nga, sumtsan manam ni gaw sumtsan manam nkau mi gaw anhte zawn anhte mare kaw n re majaw sumtsan na ni gaw anhte zawn zawn rai na me nga chye ai ni lama du yang gaw dai shi tsun ai zawn zawn n ye ai rai jang gaw Yup n pyaw na rai nga. Ye na, ye na, ye ga, ye ga, ye ga. Ma ni hpe mung tsun na. Htaw ma ni mung nga nga ai." La kasha 3 da. Num kasha langai mi. 4 lu ai da. Dan rai na she, "Htaw ma ni hpe mung tsun na rai nga. Nang mung n ye ra ai law. An nu ni ye na rai nga. Hpa n ra, hpa n ra." ngu na she e dai hku ngu yau la sai da. Kaja wa U la dai kaba ai mahtang sat, shat shadu, shat mai gaw, shat mai ntsin ni gaw Nai ni hpa ni Wa Hkum hte shadu di na la taw yang she, nsin grai sin jang mi she sa wa yang gaw, shanhte gaw, "Gai.. nanhte le, manam ni nanhte ni ye ten grai sin jang she sa wa yang gaw yi nanhte shat grai kaw si na sai. Shat shawng sha nna jahta ga i." ngu na she rai jang gaw, shat dam jaw. Dam jaw nga yang shanhte gaw Karai Kasang re majaw i grai sha ai mung n re le, e dai hku rai na sha ai zawn zawn rai na sha hkang mung n hkang le. Shi, shanhte, shi dai num jan yu yang gaw sha, sha gaw sha nga ma ai da. Raitim mung U shan mung yawm mung n yawm ai da. Shat mung yawm mung n yawm ai. Kachyi mi hkang hkang ai sha re ai da. E ndai zawn rai na shanhte ndai Jinghpaw ni gaw makai ai le. Makai ai lahkawng yep yep di na anhte ni nga yang gaw grai law daw ngu yang marai 2. Marai 2 sha sa wa rai na she Dai hku sa wa rai yang, jahpawt rai yang dai num jan gaw grai kyet ai da. Grai myitsu grai kyet. Rai na she shi gaw rawt na she, rawt na manam ni nga ai de gaw ding ye garai n ye ai. Le ndaw de ding ye ye na ngu sa yang wa Shan Nga zawn zawn, nam de na Hpawlam ngu ai gaw ndai Nga Wuloi hte bung ai le i. (Pyong thar) ngu ai le (Pyong) ngu ai le. Myen hku gaw (Pyong). Jinghpaw hku gaw Hpawlam nga. E dai zawn zawn re ni da, wa she "Hu Hu" ngu yu dai kaw hpum taw nga ma ai da. Rai yang gaw, "Yii, taw ya ndai, Mailak mung dawk kam yang dawk mu. N dawk tim n ra ai ngu tsun ai nga. Oh Nga ni wa sa wa na rai na wa she Mailak dawk tsun a hka." ngu na she Dai Nga dai nga ai ni hpe shi sa gyit yang gaw nkau ni gaw pru wa nga ma ai da. Raitim nkau mi gaw, sumri la na ndai kaw gyit na gyit da. Htaw hpun dung kaw gyit na gyit tawn da di na she, Dai ni ya hkring pru mat wa na ngu hkan gyit ai le. Gyit yang mung amai sha da, n (Yai) ai da. Gyit da. Dai kaw na gaw shi gaw shat shadu, shat shadu nna shat shadu, yet yet sha di shanhte manam ni hpe hkungga ai le i. Yet yet sha shadu rai na she, dai wa yu yang wa dai shana na hpai la ai dai kaw mung shan hkrai yawng raw raw sha naw rai jang she dai hpe shalum. Dai shanhte hpe jaw sha na le i. Jahpawt bai jaw sha na matu, a kaja sha shadu nna she jap htu ni ma htu da, yet yet sha Oh shinggan, oh ndaw de sa na jap htu ni sa htu di na anhte Jinghpaw ni Htunghkying hku makai. Makai nna she dai Ka Htang dai daram ram law ai wa nna le Ka Htang lahkawng, ndai wa hpe langai, langai wa tawn da nna she tawn da nna, yi ya rawt jang she man myit ta shin hka wa jaw na re, ngu hpa jet ma, ndai kaw jarung kaw hpa jet man myit na langai, nang shi hpe langai di na wa tawn da. Wa tawn da rai jang, kadai mung oh shat mai ni gaw katsi wa na tai rai jang she n rawt jang she, shi jasu yang gaw n htuk dum na she "E, dingla wa, N'wa. Htaw anhte na tsawra ai manam ni law annu ni hpe tsawra na sa manam ai tsawra manam ni hpe sa jasu su. Shat mai ni katsi ma na sai. Oh hpunlum," kashung ta rai sam ai. Kashung ta rai na nga i? March shata, (3 la pai) rai jang kashung na nga. Oh hka hpunlum man myit na mung katsi wa na sai. Sa jasu ya rit ngu jang she Shi madu wa gaw ndai lagaw nhpang kaw na she "E hkau manang ni, e tsawra jinghku ni. Rawt saga law. Jahpawt manap shat sha ga. Nang man myit ai hka ni mung nang kaw tawn da sai." ngu sa tsun taw nga. "Ya jasu da sai." ngu "Jasu da sai. Ya yahkring rawt na ra ai." Rai yang she, shan lahkawng gaw yi sa wa na kyin sai law.. Htaw ra wa bai wa yu yang mung n rawt ai da yaw. Dai hku sha a nga taw nga jang she, shi madu wa she, ndai hku ning hku ngu wa yu yang gaw masha n yup sai. Lagaw de bai sa yu yang kaman, n yup sai. Rai jang she, dai hku n yup sai. Lagaw kaw ndai hku sa ahtawk yu yang mung aw ra wa na lagaw mung n nga. Ndai wa na lagaw mung n nga. Rai jang she, madu jan hpe bai sa tsun sai da. "E, lagaw ni mung n nga ai gaw. Shan lahkawng rawt mat wa sai." ngu jang, "Ayi.. shat mung n lu jaw sha dat ai wa. Manam ndai yan le. Kun! annu ni hpe pawt ai kun i? Hpa rai na wa kun? E! ndai yan gaw hpa rai hprawng ma ai kun?" ngu na nba kahtap na ngu, ning di yang wa, ndai ram law ai, ndai ram law ai Ja tawng wa, nang kaw tawng mi, nang kaw tawng mi dai hku rai Ja tawng. Aw ndaw de rai yang mung Nga ni le dai hku nga taw, "Ayi.. manam ndai ni gaw Ja tawng gaw tawn da ya, shat gaw n sha nna wa le.. Gara hku di na ta? Gara de, shat shani shat gun sha na matu ndai shan hpe tawn da ya. Shani shat sha pyi sa shagun dat ga. Oh mare chyinghka lam de shachyut yu su." ngu na she madu wa hpe dan di dat na bai shachyut shangun. Rai yang mung Htaw chyinghka lam, htaw mare chyinghka du hkra sa yang mung kadai hpe mung n mu. Mare na ni mung yi mung rai n sa. Jau nga gaw. Naw jau ai rai jang mare na ni yi sa na hkawm ai ni mung n mu. Shan a, shanhte na manam ni hpe mung n mu jang bai nhtang wa. "Yi, n nga ai law. N dep ai law. Mare masha ni mung kadai mung garai mare shinggan de n pru shi ma ai. Ndai yan mana jang nhten rawt mat wa sam ai law." "Hkum tsun, hkum tsun, dingla wa. Atsit tsit re Ja, Ja tawng she taw nga ai she re gaw. Wa yu ga sa. Wa yu ga, oh ngai nba kahtap na ngu yang ding re she taw nga ai gaw." ngu jang she, dai shaloi jang gaw shan lahkawng gaw dum sai da. "Yi.. Hpan Sagya," nat jaw prat e le i, Karai Kasang ngu n chye tsun ai. "Yi.. Hpan Sagya she rai sam sai i." ngu na grai kabu nna. Raitim shan lahkawng gaw n hpu ai. Dai hpe she moi kaw na ndai (Pading) gaw nga ai hku rai nga. Moi kaw na, dai hpe she shan lahkawng gaw (Dama thung) hte she kahtam na she tawk tawk, kayet na yet yet sha gyi nna she shan gaw Ja re n chye, hpa re n chye jang she "Ndai hpa baw rai kun i? An lahkawng grai matsan ai ndai mu hta la ai re." Atawng nga ai nga jang gaw hpyen tai wa na le i. Damya mung sa mya wa na hkrit ai majaw shi gaw, num jan gaw grai zen ai da. Dai majaw "Wa di, ndai le mu hta la ai. Ndai mai dut sha ai kun, hpa kun?" ngu jang dai Janghkam wa mung n masu ai, "Yi.. ma e, ndai gaw grai reng ai baw she re gaw. Ngai hpe dut wa mu. Nan hpe ngai nta galaw ya na." ngu da, "Ndai ma dap ya na. Rai na, nanhte sha na ma laning mi sha na lusha ma hkra wa di galaw ya na. Gumhpraw ma jaw na, nanhte hpang e jai sha na, gumhpraw ma jaw na." Rai yang gaw aw ra Janghkam wa gaw dai mari la rai jang gaw nta mung gap ya, gumhpraw mung jaw, mam mung mari da ya di. Dan re rai jang she, hpang e oh.. Janghkam langai mi kaw bai sa dut. Shara mi kaw sha sa dut yang mung hkrit wa ai she nrai i. Ndai num jan gaw grai.., htaw ra num jan gaw grai zen ai re nga yang she. Htaw kaga Janghkam kaw bai sa dut. Dai shaloi gaw gumhpraw jaw ai da. Gumhpraw jaw ai da. Gumhpraw jaw, ma hkra kalang ta n jaw ai da. "Ya na gat hta nkau mi sa la u yaw. Ndai lang ndai hte gun wa u." ngu grai law hkra, grai law hkra jaw dat. Rai yang gaw, Oh ra Janghkam wa mung, "Ndai hkan la gaw anya ai damya katut jang gaw gumhpraw law yang gaw (Alaga) re. Shan lu makoi ai daram ngu le i, myit kaja ai majaw sa dut ai wa mung gumhpraw jaw ai wa mung myit kaja ai le i. E ndai hku rai na, shan lahkawng gaw dai kasha yan mung bai kaba wa rai jang gaw htaw.. myo ga de kasha ni gaw myo ga de sa dut, sa dut rai na dai hku shan nu ni grai lusu mat jang dai mare ni gaw grai manawn ai le. Grai lusu ai ni mung grai galaw mayu rai na, "Kaning re ta?" ngu yang, "Yi sa hkyen ai shaloi, dai zawn dai zawn re dingla sa nna 7 ning re U la tang gawng sat na la nga yaw." ngu na bai tsun dat ai da. Shi mung bai sa hkyen sai da. Bai sa hkyen. Kaja dai dingla dai hku bai tsun rai. E mi yet aning tsun ai zawn zawn shi madu wa hte, shi madu wa gaw, dai num jan hpe n tsun dan sam ai. Dai manang wa kaw na, la wa kaw na san la na shi mung bai sa hkyen. Rai yang gaw dai hku tsun dat jang gaw, madu jan hpe wa tsun yang, madu jan gaw, "Kanang na 7 ning na U wa ma! U masum ya na 7 ya na pyi n nga ai ngu yang! Hkyi tawng wa sha n rai yang gaw! Kanang na U la tang gawng! Hkyi tawng 7 ning! Hkyi tawng U la tang gawng sha n rai yang gaw! Kanang na manam chyagang wa ta? Hpa nya." ngu na she mi aning tsun ai zawn zawn, "Grai matsa chye re, grai n hkru. Mare na ni hte mung, kadai hte mung nau n ram. Dai zawn re, ga tsun ga la ma shanhte kaw nau n kam sa da. E ndai hku rai re na she, shi gaw dai hku rai jang she e, dai hku ye mu nga tsun ai ngu jang she, "N ye n ye, galoi mung ndai hku sha nga ai. N ye ai. N ra ai. N ye ra ai." ngu na she dai hku di yang she, Kaja wa jahpawt shi rawt sai da. Rawt na shinggan de pru, shinggan de pru yang mung hpa Nga mung n nga, hpa mung n nga. Aw ra hkan la zawn zawn n nga la. Rai yang she, dai hku di na shat shadu, shat ka htang n wa jaw. Shat shadu nna she mi na jan zawn n galaw ai hku rai nga. Shat sha wa shaga ngu na, "E, N'wa aw manam yan hpe shat sha wa jasu su. Shat jin wa sai. Jasu su." shan rawt jang wa jaw na hku le aw ra wa gaw. Wa jasu su ngu na di, rai yang she "Oh man myit ra ai hte re ya du du yup ai manam gaw kaning re manam chyagang ni wa kun." ngu na she shi madu wa wa, wa jasu na ngu wa yang she madu wa gaw arr na na garai n jasu. N jasu yang she, shi madu wa jasu sai zawn nawn ai le. Grai na hkra wa jasu tim n rawt ai ngu hku she shi gaw dai hku sa ka-aw gaw n gwi arr na nna she "E, manam yan, manam yan." ngu na di yang she, n shamu jang she nba kaw she "E, manam ni e, rawt mu law." ngu hte dai wa Lapu tai nna shi hpe achye sat. Nta ting wooo, nta ting dai hku di na, Lapu dai madu wa hpe mung achye sat. Shi hpe mung achye sat. Oh kasha ni hpe mung achye dai hku rai na. Lawt ai gaw dai num kasha langai sha lawt. Oh la kasha lahkawng hpe mung achye sat kau. Madu jan hpe mung achye sat. Madu wa hpe mung achye sat. Lapu wa tai da. Dai rai, moi na maumwi gaw dai hku rai na, dai masha gaw manam ngu ai wa hpe ya ngai wa mi n du tim, nye kasha ni hpaji chye wa yang du hkawm wa yang, shi kaw n raitim kaga kaw rai timung, nang na a, tinang a tsawra myit, tinang a kasha ni kaw du na le i. Dai majaw tsawra myit ngu ai gaw, yawng tsawra ai, ra ai, dai majaw Shinggyim masha gaw tsawra myit ngu gaw numbat 1 ahkyak dik re. Maumwi ndai kaw, "Yi Hkyen Ai Dingla Wa Na Maumwi" htum sai.
Origination date 2016-12-13
Origination date free form
Archive link https://catalog.paradisec.org.au/repository/KK1/0053
URL
Collector
Keita Kurabe
Countries To view related information on a country, click its name
Language as given Jinghpaw
Subject language(s) To view related information on a language, click its name
Content language(s) To view related information on a language, click its name
Dialect Standard Jinghpaw
Region / village Northern Myanmar
Originating university Tokyo University of Foreign Studies
Operator
Data Categories primary text
Data Types Sound
Discourse type narrative
Roles Keita Kurabe : depositor
D. Lum Naw : speaker
DOI 10.4225/72/59888f90dbc8d
Cite as Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), D. Lum Naw (speaker), 2016. Matsan ai dinghku (The poor family). EAF+XML/MPEG/VND.WAV. KK1-0053 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.4225/72/59888f90dbc8d
Content Files (3)
Filename Type File size Duration File access
KK1-0053-A.eaf application/eaf+xml 130 KB
KK1-0053-A.mp3 audio/mpeg 18.4 MB 00:20:08.220
KK1-0053-A.wav audio/vnd.wav 664 MB 00:20:08.190
3 files -- 682 MB -- --

Show 10 Show 50 Show all 3

Collection Information
Collection ID KK1
Collection title Kachin folktales told in Jinghpaw
Description Recordings of Kachin folktales and related narratives in Jinghpaw. These materials were collected by Keita Kurabe, Gumtung Lu Awng, Sumdu Ja Seng Roi, Hpauhkum Htu Bu, Labang Tu La, Gumtung Htu Nan, and Lashi Seng Nan as part of community-based collaborative fieldwork in northern Myanmar. A total of 2,491 stories with 2,481 ELAN files, 2,481 transcriptions, and 1,369 translations are currently available (March 25, 2024). Transcriptions were contributed by Gumtung Lu Awng, Pausa La Ring, Galang Lu Hkawng, Sumdu Ja Seng Roi, Hpauhkum Htu Bu, and Keita Kurabe. Stories were translated by Nbanpa Rita Seng Mai, Sumlut Gun Mai, Lazing Htoi San, Maran Seng Pan, Dumdaw Mike Tu Awng, Nhkum Htoi Awng, and Keita Kurabe.

Animated stories are available at:

https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK3
https://www.youtube.com/@kachinfolktales
https://www.facebook.com/KachinStories

Other Kachin culture and history are available at:

https://catalog.paradisec.org.au/collections/KK2

Our research was made possible under the support of JSPS KAKENHI Grant Number JP17H04523, JP20K13024, JP20H01256, Linguistic Dynamics Science 3 (LingDy3) from Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies (TUFS), and JSPS Program for Advancing Strategic International Networks to Accelerate the Circulation of Talented Researchers "A collaborative network for usage-based research on lesser-studied languages."
Countries To view related information on a country, click its name
Languages To view related information on a language, click its name
Access Information
Edit access Nick Thieberger
Keita Kurabe
View/Download access
Data access conditions Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Data access narrative
Comments

Must be logged in to comment


No comments found